Dünya Gazetesi'nden Zeki Gündüz'ün Yazısı...
Bu otomatik zam Cumhurbaşkanı kararı ile sıfırlanabiliyor
Emlak Vergisi Kanunu’nun 29.maddesinin son fıkrasına göre, “Cumhurbaşkanı, bu maddede belirtilen artış oranını sıfıra kadar indirmeye veya yeniden değerleme oranına kadar artırmaya yetkilidir. Cumhurbaşkanı bu yetkisini 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 95’inci maddesi uyarınca belirlenen belediye grupları itibarıyla farklı oranlar tespit etmek suretiyle de kullanabilir.”
Şayet Cumhurbaşkanlığı karar almazsa 2023 yılında emlak vergileri 2022’ye göre yüzde 61,5 otomatik olarak artacak.
İlgili madde metninin Cumhurbaşkanlığına verdiği yetkiyi göz önüne alındığında, Cumhurbaşkanı yüzde 61,5 artış oranını yüzde 122.93 ile sıfır artış oranı arasında herhangi bir noktada belirleyebilir.
2022 yeni dönem artışları bir önceki yıl değerlerinin çok üstünde idi
2021 yılında 2022 - 2026 dönemi için baz alınacak emlak vergisi betan değerleri belirlenmişti.Değerlemeyi yapan komisyonlarca bir önceki seneye göre yüzde 100’ ü aşan değer artışları belirlendi.
2022 için belirlenen yüksek emlak vergisi değerlerine çok sayıda dava açılmıştı
Bu yüksek artışların yerinde olmadığı konusunda çok sayıda mükellef dava açtı ve davalar halen mahkemelerde çeşitli aşamalarda devam ediyor.
Davalarda ne oldu?
Bir kısmı usul sorunları olan davalardı.
Bir kısmında yapılan takdirlerin yasaya uygun belirlenmediğinden hareketle mükellefler lehine kararlar verildi.Ancak belediyeler, yargı kararında işaret edilen eksikliği gidererek tekrar aynı tutarlarda vergiyi mükelleflerden talep ettiler. Bu talepler ayrıca dava konusu oldu.
Diğer bir deyişle daha bir önceki yılın yüksek değer artışları hazmedilmemişken, 2023 yılı için bu yüksek değerler üzerinden yüzde 61,5 artış yapılmasının hazmı zor olacak.
Kira artışları sınırlandı
Pandemi koşulları,fiyat artışları ve neticesinde yaşanan ekonomik gelişmeler çerçevesinde kira artışları kiracıları korumak için yüzde 25 le sınırlandırıldı.
Ancak emlak vergisi artışlarında bir sınırlama mevcut değil.
Emlak vergisi beyan değeri sadece emlak vergisini etkilemiyor. Emlak vergisi beyan değerinin dikkate alındığı bir çok mali yük açısından da bu belirleme önem taşıyor.
Gelir Vergisi Bakımından Emlak Vergisi Değerinin Önemi
Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesine göre; kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Emsal kira bedeli Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin yüzde 5’idir.
Bu halde, kira geliri beyan edecek mükelleflerin ,emsal bedel esası uygulanmaması için eğer kanunda yer alan diğer koşulları taşımıyorlar ise en az kiraya verilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yüzde 5’i oranında yıllık kira geliri beyanında bulunmaları bekleniyor.
Veraset ve İntikal Vergisi Bakımından Emlak Vergisi Değerinin Önemi
Veraseten veya ivazsız olarak intikal eden gayrimenkuller, ticari işletmeye dahil olsun veya olmasın, emlak vergisine esas olan değerle değerleniyor.
KDV Bakımından Emlak Vergisi Değerinin Önemi
Yapı ruhsatı 1 Nisan 2022’den önce alınmış ya da kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi 1 Nisan 2022’den önce yapılmış projeler kapsamında inşa edilen 150 metrekarenin altındaki konutlar söz konusu ise bu konutların tesliminde uygulanacak KDV oranın tespitinde inşaatın yapıldığı arsanın emlak vergisi değeri dikkate alınmaktadır.
Harçlar Bakımından Emlak Vergisi Değerinin Önemi
Gayrimenkullerin devir ve iktisaplarında alınacak nispi tapu harçları emlak vergisi değerinden az olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanıyor.
İnsanlar kendi evlerinde kira öder gibi vergi öder pozisyona gelmemeli
2023 yılındaki artış yüzde 61,5 olursa, yüksek enflasyon ortamında yaşayan ve alım gücü hızla düşen, gelirleri o oranda artmayan, mülkü kirada ise kira artışı yasa ile sınırlanmış mülk sahiplerinin, vergilerinde bu oranda bir artış olması hakkaniyet duygusunu ve vergide adalet ilkesini sorgulatıyor.
