Türkiye genelinde kiralık konut fiyatları, 2020 yılının son çeyreğinden itibaren hızlı bir artış trendine girdi. Pandemi sonrası değişen piyasa dinamikleri, artan inşaat maliyetleri ve konut arzındaki daralma, kiraları adeta uçurdu. İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerde ortalama kiralar 30 bin TL’ye yaklaşırken, Anadolu şehirlerinde 20-22 bin TL seviyelerine ulaştı.
Ancak 2020 öncesinde kiraya verilen konutlarda oturan ‘eski kiracılar’, yıllık yasal artış sınırı sayesinde hâlâ çok daha düşük bedeller ödüyor. Örneğin, 2020’de 5 bin TL’ye kiralanan bir dairede oturan kiracı bugün 12-15 bin TL civarında kira ödüyor. Aynı daire, boş olarak yeniden kiraya verilse 30 bin TL seviyesine çıkabiliyor.
Kira Tespit Davalarında Patlama
Türk Borçlar Kanunu’na göre bir kira sözleşmesinin 5. yılı dolduğunda, ev sahibi kiracıyla anlaşamazsa kira tespit davası açabiliyor. Avukat Selin Akıner, dava sürecinin kritik olduğunu belirterek şu uyarıda bulundu:
“Mahkemeler mevcut kira bedelini piyasa şartlarına göre yeniden belirliyor. Ancak dava, yeni kira döneminden önce açılmazsa karar bir sonraki yıl için geçerli oluyor.”
Büyükşehirlerde dava sayısındaki artış dikkat çekiyor. Adliyelerde kira tespit davalarının sonuçlanma süresi 6 ila 8 ay arasında değişiyor.
Rayiç Bedel Araştırmaları Ön Planda
Gayrimenkul danışmanı Mehmet Çelik, ev sahiplerinin artık sadece boş dairelerle değil, mevcut kiracılarla da ilgilendiğini vurguladı:
“5 yılı geçen kira sözleşmelerinde mahkemenin rayiç bedel üzerinden yeni kira belirlemesi yasal bir süreç. Ev sahipleri bölge rayiçleri ve mahkeme emsalleri konusunda bizden detaylı analiz talep ediyor. Bu farkındalık arttıkça hem ev sahipleri hem kiracılar daha bilinçli hareket ediyor.”
Yüksek kira bedelleri sadece ev sahiplerini değil, kiracıları da etkiliyor. Özellikle merkezî bölgelerde oturan bazı kiracılar, daha uygun fiyatlı konutlar için şehir çeperlerine taşınmayı tercih ediyor.
5 yıllık kira süresinin dolması, kira tespit davalarında yeni bir dönemi başlatırken, hem ev sahiplerinin hem kiracıların haklarını iyi bilmesi büyük önem taşıyor.