‘Ne kadar itiraz etsem de geri adım atmadı’
Şişli’de bir daire kiralayan A.D., ev sahibiyle yaşadığı süreci şöyle anlattı:
“Ev sahibim benden ve ablamdan maaş bordrosu, iki kefil ve ayrıca Findeks risk raporu istedi. Bunların mahremiyet içerdiğini söyledim ama ‘bunları vermeden evi kiraya vermem’ dedi. Ev bulmakta çok zorlandığım için mecburen verdim.”
Emlakçıdan baskı: ‘Piyasada artık herkes böyle istiyor’
A.D., sadece ev sahibinin değil, emlakçının da talepleri normalleştirdiğini belirtti:
“‘Bu evi siz tutmazsanız başkası tutar’ diyerek sürekli acele ettirmeye çalıştı. İstanbul’da ev kiralamak gerçekten çok zor.”
Hukuki açıdan taleplerin geçerliliği
Konuya ilişkin değerlendirme yapan Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, ev sahiplerinin maaş bordrosu, kefil veya Findeks raporu istemesinin Borçlar Kanunu’na aykırı olmadığını söyledi:
“Ev sahipleri kira bedelinin ödenmeme riskine karşı bu belgeleri talep edebiliyor. Ancak kişisel veriler üçüncü kişilerle paylaşılırsa bu durum Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil eder ve 2 ila 4 yıl hapis cezasına kadar yolu vardır.”
Tahliye taahhütnamesi: En riskli belge
Kiraz, kiracılardan sıkça istenen tahliye taahhütnamesine dikkat çekti:
“Boş dahi imzalansa geçerlidir ve ev sahibi istediği zaman işleme koyabilir. Sözlü güvence hukuken hiçbir anlam ifade etmez. Yalnızca kira sözleşmesiyle aynı tarihte düzenlenmişse ‘baskı altında alındığı’ iddia edilebilir.”
Depozito konusunda yasal sınır
Ev sahiplerinin üç kira bedelinden fazla depozito talep edemeyeceğini hatırlatan Kiraz, şu bilgiyi paylaştı:
“Üç kira bedelini aşan depozito hukuka aykırıdır. Ayrıca depozito, tahliye anında alındığı bedel üzerinden iade edilmek zorundadır.”
Ayrımcılık yapan ev sahiplerine ceza
“Bekâra ev verilmez”, “sadece memura kiralanır” gibi ilanların da ayrımcı ve yasaya aykırı olduğunu vurgulayan Kiraz, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na yapılacak şikâyetler sonucunda ev sahiplerine idari para cezası kesildiğini hatırlattı.