Daha açık bir anlatımla; depremde yıkılan binayı kurallara uygun yapmayan müteahhitte, o binaların gerekli şekilde denetlemeyen kurumlara, binada mevzuata aykırı tadilat yapan, kolon kesene bir darbe de sigortacılar vuracak. İşin hukuki boyutunun detayına girmeden kısa bir bilgi vereyim. Depremde yıkılan binaların müteahhitlerinin yanı sıra mevzuata aykırı tadilat yapan, kolon kesen, ihmali ve kusuru olanlara yönelik soruşturmalar başlatıldı; devam ediyor. Yıkılan binalarda da delil tespitleri sürüyor. Bugüne kadar 8 bin binada bilirkişi tespitleri yapıldı. KOLON KESEN YANDI Sigorta boyutuna gelince; zorunlu deprem sigortası kapsamında DASK, bugüne kadar 2.5 milyar liraya yakın hasar ödedi. DASK’ın ödeyeceği toplam hasarın 24 milyar lira olacağı tahmin ediliyor. Tabii bir de DASK’ın dışında deprem bölgesinde 450 bine yakın konut paket poliçeleri var. Sigorta şirketleri konut sigortaları için de yine tahmini 10 milyar lira hasar ödeyecek. DASK ve sigorta şirketleri bu hasarların tamamını hak sahiplerine ödeyecek, burada hiçbir sorun yok. Mesela, kolon kesildiği için depremde yıkılan binada zorunlu deprem sigortası olanların hasarını DASK ödeyecek ki, deprem bölgesinde bu şekilde birçok bina tespit edildi. Aynı şekilde o binada konut sigortası olanların hasarını da sigorta şirketleri karşılayacak. Sonra da hem DASK hem sigorta şirketleri ödedikleri hasarı, kolonu kesenden isteyecek, yani hukuki tabirle kolonu kesene rücu edecek. Ödemezse de hukuk yoluyla alacak. Şimdilerde sigortacılar bir taraftan deprem bölgesinde hasarları öderken, diğer taraftan da sorumlulara rücu işlemlerine hazırlanıyor. Sadece kolon kesene değil; inşaatı çürük yapan müteahhite, denetim yapana, mevzuata aykırı tadilat yapana, kısaca sorumlular her kimlerse onlardan ödedikleri hasarları alacaklar. TEK TEK TESPİT EDİLECEK Kanun bu hakkı sigortacılara tanıyor. Peki, süreç nasıl işleyecek? Bina depremden yıkıldıysa burada rücu sistemi çalışmıyor. Ancak binanın eksik malzeme kullanıldığından, kurallara uygun yapılmadığından, kolonları kesildiğinden, mevzuata aykırı tadilat yapıldığından, belediyenin uygun olmayan zemine izin vermesinden dolayı yıkıldığı hukuken tespit edildiğinde –ki, Adalet Bakanlığı bu konuda detaylı soruşturma yürütüyor, deliller tek tek toplanıyor- sigorta şirketi o hukuki sürece istinaden rücu işlemini başlatacak ve ister belediye, ister müteahhit, ister tadilat yapan her kimse onlardan ödedikleri milyonlarca liralık hasarı isteyecek ve hukuk yoluyla da alacak. Şunu da belirteyim, deprem bölgesinde hasar tespiti çalışmaları süren sigorta eksperlerinin raporuna, ‘binada kolon kesilmiş, kusur var’ demesi bile rücu işlemini başlatmak için yeterli. Eminim birileri, ‘boşversene kimse bu işin peşine düşmez’ diyecektir. Valla bu deprem geçmişte yaşadıklarımız gibi değil; sorumlular tek tek tespit edilecek, sigortacılar da gereğini yapacak.