İTO HABER'de yer alan habere göre, konut ve kira fiyatlarındaki artışlara karşı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı her gün yeni bir adım atıyor. Bakanlık, İstanbul’da 1.5 milyon, Türkiye’de 4 milyon metrekare arz fazlası nedeniyle kiralanamayan ofisin konuta dönüştürülebileceğini duyurdu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ayrıca kentsel dönüşüme hız vererek mevcut konut stokunu yeniliyor. 13 Eylül’de açıklanacak Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi ile de konutta yaşanan arz yetersizliğine kısmi çözüm sağlanacak. Pandemi ile beraber evden çalışma sistemine geçilmesi bazı iş yerlerinin hibrit çalışma modeline sıcak bakmasını sağladı. Bu da arz fazlası olan ofislerin atıl durumda kalmasını sağladı. Sektör temsilcileri, ülke genelinde toplamı 4 milyon metrekareyi bulan arz fazlası nedeniyle kiralanamayan ya da satılamayan ofislerin acilen konuta dönüştürülmesini talep ediyordu. Sektör temsilcilerinin bu talepleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından dikkate alındı ve çok kritik bir adım atıldı. Bakanlık, Türkiye genelinde 4 milyon İstanbul’da 1.5 milyon metrekare arz fazlası nedeniyle kiralanamayan ya da satılamayan ofisin konuta dönüştürülebileceğini açıkladı. Bunun dışında bakanlık kentsel dönüşüme de hız verdi. Ayrıca Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi için geri sayım başladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, arz fazlası nedeniyle kiralanamayan ya da satılamayan ofislerin konuta dönüşümü projesiyle, 50 bin yeni konutun kazandırılacağını aktardı. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile “ticaret + konut” parsellerinde yer alan, iskan almış veya henüz inşa aşamasında olan ofis kullanımlı bağımsız bölümler, parseldeki toplam konut kullanımı yüzde 80’i geçmeyecek şekilde 1 Temmuz 2023’e kadar konuta dönüştürülebilecek. İSTANBUL’A 10 BİN Yönetmelik değişikliği ile konuta dönüşmeye müsait olan ofislerden yüzde 50’sinin dönüşmesi durumunda, İstanbul’da 10 bin, Türkiye genelinde ise 40 bin yeni konut arzı oluşabilecek. Yönetmeliğe eklenen bir diğer maddeyle de sağlıklı yaşam ve hareketliliği artırabilmek adına park, piknik alanlarında spor aletleri ile koşu ve yürüyüş parkurlarının yapılabilmesine imkân sağlanmış olacak. SOSYAL KONUT PROJESİ Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14.3 azalarak 74 bin 756 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 79.6 olarak gerçekleşti. Konut arzında daralma ve kiraların artması sorununa çözüm için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesini duyurdu. Vatandaşlara kira öder gibi taksitlerle ev sahibi olma imkanı verecek projede 150 bin konut inşa edilmesi planlanıyor. soysal konut projesinin hem kiraları düşüreceği hem de fahiş ev fiyatlarını önleyeceği öngörülüyor. HER YIL 300 BİN KONUT Bakanlık diğer taraftan kentsel dönüşüme hız vererek mevcut konut stokunu yenileme çalışmalarına devam ediyor. Kentsel dönüşüm seferberliği kapsamında 81 ilde tespit edilen riskli alanları yenileme faaliyetlerini de sürdürüyor. Bu faaliyetlerin sonunda Türkiye genelinde 3 milyon, İstanbul’da ise 300 bin konut dönüştürüldü. Her yıl acil öncelikli 300 bin konutun dönüştürülmesi planlanıyor. SEKTÖRDE YAŞANAN FİYAT DİNAMİKLERİ Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği’nin (GYODER) hazırladığı Türkiye Gayrimenkul Sektörü İlk Çeyrek Raporuna göre konutta yaşanan fiyat dinamiklerinin sebebi ve çözüm önerileri şöyle: SEBEPLER Konutta yaşanan inşaat malzemesi artışları yeni konut fiyatları başta olmak üzere tüm inşaat sektöründeki fiyatları yukarı çekiyor. Enflasyonist ortamın getirdiği reel getiri arayışı başta konut olmak üzere tüm gayrimenkul çeşitlerinde talebi oldukça artırdı. Arz yönlü üretim azaldı. Talebin fazla olması başta satış fiyatları olmak üzere kiralar dahil tüm değerleri yukarıya çekti. Yabancı talebi de devam etmekte olup özellikle vatandaşlık ve oturma izninin de gayrimenkul alanlar için devam etmesi canlılığı sürüyor. Maliyet artışı yanında inşaat malzemesi hammaddelerinin ithal edilen kısımlarının tedariki için yaşanan güçlükler, iç piyasada fiyatları daha da hızlı artırıyor. Büyükşehirlerde arazi ve konut yapılabilir yerlerin değerlerinin de hızlı yükselmesi öngörülüyor. Doğal konut talebi de sürmekte olup salgın sonrası ertelenen talep ve reel getiri arayışında olan tasarruf sahiplerinin de talebiyle birleşince piyasa fiyatı hızla yukarı doğru yönleniyor. ÖNERİLER Uzun vadeli gayrimenkul finansmanı amacıyla kurulup bu amaçla ‘gayrimenkule dayalı menkul kıymetler’ çıkaran ve konuyla ilgili diğer kurumlar içinde piyasa yapıcısı olabilen özel amaçlı bir bankaya ihtiyaç duyuluyor. Bu yolla hem tüketicinin şimdikinden çok daha uzun vadede daha düşük maliyetle fonlanması sağlanacak hem de sektör ile bileşenleri için öngörülebilirlik artacak. İnşaat ve gayrimenkul sektörü ile alt bileşenlerinin, daha çevreci, karbon salınımı daha az ve iklim dostu çalışması ile ilgili gerekli şartların hazırlanması önem taşıyor. Sektörün her türlü imalatından nihai kullanım aşamasına kadar belli standartların sağlanması gerekiyor. Ulusal iklim standartlarının geliştirilip çevreci bir hassasiyetle uygulanması sürdürülebilirlik açısından yararlı olacak. Sektörün karbon alım satımı buna dayalı haklar konusunda da gelişmeye ihtiyacı var. Bu amaçla gerek kamu gerekse konuyla ilgili kuruluşlarla yapılacak iş birliktelikleri önem kazanacak. Kentsel dönüşüm ve depreme dayanıklı binaların yapılması amacıyla yeni kurulacak banka yolu ile finansman modelleri/ürünlerinin geliştirilmesi hem de bölge/mahalle bazlı yapısal çözümlerin ivedilikle üretilmesi gerekiyor. İnşaat ve alt sektörlerine girdi üreten sanayinin desteklenerek millilik oranlarının artırılması da orta vadede sektörün daha sağlıklı çalışmasını sağlayacak.