Arsa Payı Nedir?
Arsa payı, bir yapının üzerinde bulunduğu arsanın, bağımsız bölümler (örneğin daire, dükkan) arasında resmî olarak hisselere bölünmesini ifade eder. Başka bir deyişle; tapuda kayıtlı bir apartmanda size ait olan dairenin, toplam arsa üzerindeki mülkiyet oranıdır.
Örneğin 10 daireli bir binada, tüm arsa 1000 metrekareyse ve eşit paylara bölünmüşse, her dairenin arsa payı 100 metrekare olur. Ancak her zaman eşitlik olmayabilir. Metrekare farkı, dairenin konumu ya da değeri gibi kriterler bu oranı etkileyebilir.
Arsa payı:
- Tapuda belirtilir.
- Aidat paylaşımı, yeniden inşa, kamulaştırma, arsa satışı gibi süreçlerde önem taşır.
- Hatalı belirlenmesi, uzun vadede ciddi hak kayıplarına neden olabilir.
Kat Karşılığı İnşaat Nedir?
Kat karşılığı inşaat, arsa sahibi ile müteahhit arasında yapılan bir sözleşmeyle, müteahhidin inşaatı yapması karşılığında, projeden belli sayıda bağımsız bölüm (daire/dükkan) alması anlamına gelir. Arsa sahibi inşaat bedelini nakit ödemez, bunun yerine mülkiyet verir.
Bu tür anlaşmalar yüksek kâr getirebilir ancak aynı zamanda ciddi hukuki ve mali riskler barındırır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Arsa Payı Doğru Belirlenmeli: Proje tamamlandığında her dairenin arsa payı, gerçek değeriyle orantılı ve adaletli şekilde tapuda yer almalıdır. Aksi durumlarda ileride satış, miras, kamulaştırma gibi işlemlerde sorun yaşanabilir.
-
Noter Onaylı Sözleşme Şart: Kat karşılığı inşaat sözleşmeleri mutlaka yazılı ve noter tasdikli olmalıdır. Gayrimenkul hukukuna uygun, açık ve detaylı hazırlanmalıdır.
-
Müteahhitin Referansı Araştırılmalı: Daha önceki projeleri incelenmeli, mali durumu kontrol edilmelidir. Yarım kalan veya teslim edilmeyen projeler varsa temkinli yaklaşılmalıdır.
-
İnşaat Ruhsatı ve Projeler İncelenmeli: Projeye başlamadan önce inşaat ruhsatı, mimari proje, zemin etüdü gibi belgeler kontrol edilmelidir. Kaçak yapı riski taşımaması için resmi prosedürlerin tamamlanmış olması gerekir.
-
Teminat Talep Edilmeli: Müteahhitin işi yarıda bırakması ya da projeyi teslim etmemesi ihtimaline karşı, banka teminat mektubu veya ipotek gibi güvenceler alınmalıdır.
-
Teslim Süresi ve Cezai Şartlar: İnşaatın teslim süresi net şekilde belirlenmeli, gecikme durumunda uygulanacak cezai şartlar sözleşmeye eklenmelidir.
-
Yönetim Planı ve Ortak Alanlar: Apartmanda kullanılacak ortak alanların paylaşımı, yönetim planı gibi detaylar da sözleşmede yer almalıdır. Bu durum, ileride kat malikleri arasında doğabilecek anlaşmazlıkları önler.