2014’te %61,1 olan ev sahipliği oranı, son 10 yılda yaklaşık 5 puanlık bir gerileme gösterdi. Düşük gelir grubunda kiracılık oranı %24,5’ten %36,7’ye çıktı. Bu tablo, kira fiyatlarının artmasına ve enflasyon üzerinde baskı oluşmasına neden oluyor.
Konut Açığı Her Yıl Büyüyor
Türkiye’de her yıl ortalama 500-600 bin konut üretiliyor. Ancak artan nüfus, evlilikler, göç ve yatırım amaçlı konut talebi dikkate alındığında, yıllık gerçek ihtiyaç 1 milyonun üzerinde. Bu konut açığı, barınma krizini derinleştiriyor.
Sektör temsilcileri, çözümün yalnızca kredi destekleriyle sağlanamayacağını, esas sorunun konut arzındaki yetersizlik olduğunu vurguluyor. Finansmana erişim elbette önemli; ancak sürdürülebilir üretim için arsa maliyetlerinin düşürülmesi, planlama süreçlerinin hızlandırılması ve bürokratik engellerin azaltılması gerekiyor.
Arsa Maliyeti Konut Fiyatlarını Yükseltiyor
Türkiye’de arsa maliyetleri, konut üretiminde en kritik problem hâline geldi. Avrupa’da toplam maliyet içindeki arsa payı %20 civarındayken, Türkiye’de bu oran %50’nin üzerinde.
Özellikle büyükşehirlerde uygun fiyatlı arsa bulmak hem zor hem de maliyetli. Bu durum, projelerin toplam maliyetini artırıyor ve konut fiyatlarına doğrudan yansıyor. Sektör temsilcileri, Hazine arazilerinin uygun şartlarda müteahhitlere tahsis edilmesinin, konut sorununa kökten çözüm olabileceğini ifade ediyor.
Devlet ve Özel Sektör İş Birliği Şart
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, önümüzdeki dönemde 500 bin sosyal konut üretileceğini açıkladı. Bu adım, hem fiyatların dengelenmesi hem de ev sahipliği oranının artırılması açısından kritik.
Bununla birlikte, özel sektörün desteklenmesi ve sürdürülebilir üretimin önünün açılması gerektiği vurgulanıyor.
Deprem Gerçeği Üretimi Zorunlu Kılıyor
Türkiye’nin deprem kuşağında yer aldığı gerçeği, konut üretimini sadece bir barınma meselesi değil, afetlere dirençli şehirler oluşturma stratejisi hâline getiriyor. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremleri, güvenli ve dayanıklı konut üretiminin hayati önemini bir kez daha ortaya koydu.
Uzmanlar, yalnızca nicelik değil, Deprem Yönetmeliği’ne uygun, sağlam zeminlerde, altyapısı güçlü konutların üretilmesinin zorunlu olduğuna dikkat çekiyor.
