Son dönemde bazı ev sahiplerinin, kiracıdan çıkış esnasında evdeki beyaz eşyaların çalışır durumda olduğuna dair rapor istemesi dikkat çekti. Uygulamanın yasal dayanağı olup olmadığı ise hem kiracıların hem de ev sahiplerinin aklını karıştırıyor.
Ev Sahipleri Rapor İstiyor
Türkiye Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (TÜKONFED) Emlak Komisyonu Üyesi Halil Güven, söz konusu uygulamanın özellikle turizmin yoğun olduğu bölgelerde gündeme geldiğini belirtti. Güven, “Pandemi sonrasında kısa süreli eşyalı kiralamalar arttı. Tahliye sırasında bazı eşyaların bozulması ev sahiplerini yeni önlemler aramaya yöneltti. Bu noktada ‘çalışır raporu’ talepleriyle karşılaşıyoruz” dedi.
Kanun Ne Diyor?
Peki bozulmuş bir eşyanın tamirinden kim sorumlu? Güven, Türk Borçlar Kanunu’na dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yaptı:
Ev sahibinin sorumluluğu: Kiralanan taşınmazı kira süresi boyunca “kullanılabilir durumda” tutmak ev sahibinin yükümlülüğüdür. Bu nedenle mutat (olağan) kullanım sonucunda bozulan eşyaların tamir ve yenilenmesinden kiracı sorumlu değildir.
Kiracının sorumluluğu: Eğer kiracı eşyayı hor kullanmış, darbe, kırılma, kavgada zarar verme gibi mutat kullanım dışı bir yıpratma söz konusu olmuşsa bu durumda masraf kiracıya aittir.
Yargıtay Ne Diyor?
Güven, Yargıtay’ın daha önce benzer konularda verdiği kararları hatırlatarak şunları söyledi:
“Örneğin; ev boya-badanalı kiralanıyor, yıllar sonra ev sahibi çıkarken yeniden sıfır boya yaptırılmasını istiyor. Yargıtay diyor ki: Eğer boya normal kullanım nedeniyle yıprandıysa bunu kiracı ödemek zorunda değil. Aynı mantık beyaz eşyalar için de geçerli.”
Depozito Kesintisi Yapılabilir mi?
Tahliye anında eşyaların durumuna ilişkin rapor istenmesi hukuken net tanımlanmış bir zorunluluk değil. Ancak ev sahibi, kiracının kusurlu kullanımını kanıtlayabilirse depozitodan kesinti yapabiliyor.
Güven bu konuda şu ayrımı yaptı:
Mutat kullanım sonucu bozulma: Kiracı sorumlu değil, depozitodan kesinti yapılamaz.
Hor kullanım veya kasıtlı zarar: Kiracı sorumlu, masraf kiracıdan tahsil edilebilir.
Hukuki Belirsizlik Dava Konusu Oluyor
Henüz kanunlarda açık bir tanım bulunmadığı için “beyaz eşya raporu” talepleri yeni bir dava konusuna dönüşüyor. Uzmanlara göre kiracı ile ev sahibi arasındaki anlaşmazlıkların önlenmesi için en güvenli yol, kira sözleşmelerinde eşyaların durumu ve sorumlulukların net şekilde yazılması.