Eko Haber'den Mevci Ergün'ü Yazısı...
7409 Sayılı Avukatlık Kanunu ile Türk Borçlar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kısaca “Kanun”) ile konut kira artışı hakkında geçici yasal sınırlama öngören düzenleme, 11 Haziran 2022 tarih ve 31863 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Söz konusu Kanun’un 4’üncü madde hükmüne ile, 11 Ocak 2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 1: Konut kiraları bakımından bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih ilâ 1 Temmuz 2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arasında yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmalar, bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde yirmi beşini geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranının yüzde yirmi beşin altında kalması halinde değişim oranı geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. Bu oranları geçecek şekilde yapılan sözleşmeler, fazla miktar yönünden geçersizdir. Bu fıkra hükmü, 344 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca hâkim tarafından verilecek kararlar bakımından da uygulanır.”
Üstte belirtilen düzenleme çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda;
11 Haziran 2022 tarihi ilâ 1 Temmuz 2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arasında yenilenen kira dönemlerinde. Bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranının yüzde yirmi beşin altında kalması halinde değişim oranı geçerlidir. Uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmalar, bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde yirmi beşini geçemez.
Bir önceki kira yılının yani, 11 Haziran 2022 tarihi ilâ 1 Temmuz 2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arası dönemde yenilenecek kira yılı öncesine ait kira yılına ait tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranının yüzde yirmi beşin altında kalması halinde değişim oranı esas alınır.
Kiracı ve kiraya veren arasında, 11 Haziran 2022 tarihi ilâ 1 Temmuz 2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arası dönemde yenilenecek kira yılı için bir anlaşma yapılmamışsa; Hâkim tarafından kira bedelinin belirlenmesinde de yenilenecek kira yılı öncesine ait kira yılına ait tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde yirmi beşini geçmemek koşuluyla, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir. Ancak, bu değişim oranının yüzde yirmi beşin altında kalması halinde değişim oranı esas alınır.
Söz konusu düzenleme, bazı ülkelerde uygulama görmektedir. Anılan Kanun ülkemizde geçici bir süre için yürürlükte olup, Anayasa’ya aykırı olduğuna ilişkin çeşitli görüşler ileri sürülmektedir.
Konu, toplum ve kamu yararı sebeplerine dayanılarak yapılan, “Mülkiyet Hakkının Sınırlanması’na ilişkindir. Anayasa düzleminde mülkiyet hakkı, kanunla sınırlanabilir. Ancak, mülkiyet hakkına getirilecek sınırlandırmalar sadece Anayasa’nın sözüne (metnine) değil aynı zamanda Anayasa’nın ruhuna da uygun olmak zorundadır. Anayasa’nın ruhu ile ifade edilmek istenen amaç, Anayasa’nın geneli ve ondan çıkan temel anlamdır.
Anayasa ve Anayasa Mahkemesi kararlarında Anayasa’nın sözü ve ruhu ile ilgili herhangi bir açıklama veya tanım yer almamaktadır. Buna karşın Anayasa Mahkemesi Anayasa’nın ruhu kavramını, değerlendirmelerinde ölçüt olarak almakta ve kullanmaktadır.
Söz konusu Kanun’un Anayasa’ya aykırı olup olmadığı, en doğru şekilde Anayasa Mahkemesi’nce ölçüt olarak alacağı Anayasanın ruhu kavramını değerlendirmesiyle açıklığa kavuşacaktır.
