“Yüzde 15’lik Kesimin Ev Sahibi Olma Şansı Yok”
Kızılcahamam’daki istişare toplantısında konuşan Bakan Şimşek, “Şu anda nüfusun yaklaşık yüzde 15’inin hiçbir şekilde ev sahibi olma imkânı yok. Arz açığı kapanmadan konut fiyatları düşmeyecek. Bu nedenle yeni planlamalar gerekiyor” dedi.
Uzun Vadeli Konut Kredisi Mümkün mü?
Türkiye’de konut kredileri hâlihazırda genellikle 10-15 yıl vadeyle sınırlı. Ancak sektör temsilcilerine göre daha uzun vadeler hem mümkün hem gerekli. ABD, Almanya ve Japonya gibi ülkelerde uygulanan 30 yılı aşkın vadeli mortgage sistemleri, Türkiye için de örnek teşkil ediyor.
Uzun Vadeli Konut Kredisi İçin Yol Haritası
Uzmanlara göre 30-50 yıllık konut kredileri için sadece bankaların değil, kamunun da aktif rol alması gerekiyor:
1. Kamu Destekli Konut Finansmanı Kurumu
ABD’deki Fannie Mae ve Freddie Mac benzeri bir yapı Türkiye'de kurulabilir. Bu kurum, ipoteğe dayalı kredileri destekleyerek bankaların kredi verme kapasitesini artırabilir.
2. Bankalara Vergi ve Stopaj Teşvikleri
Uzun vadeli kredi sunan bankalar için vergi avantajı ve stopaj indirimi gibi teşvikler gündeme gelebilir. Bu sayede bankalar uzun vadeli kredi verme konusunda daha istekli olur.
3. Vatandaşa Gelir Vergisi İndirimi
Kredi kullanan bireyler için belirli dönemlerde gelir vergisi indirimi uygulanabilir. Bu da krediyi daha cazip hâle getirir.
Alternatif Modeller: Kira Öder Gibi Ev Sahibi Olma
Sadece uzun vadeli kredi değil, farklı finansman modelleri de öneriliyor:
-
Kira Öder Gibi Model: Vatandaş, uzun vadeli ödeme yaparak ev sahibi olur. Tapu, ödemelerin sonunda devredilir.
-
Paylaşımlı Mülkiyet: Konutun belli bir kısmı vatandaşa, kalanı devlete veya finans kurumuna ait olur. Zaman içinde ödemelerle mülkiyet tamamlanır.
Ekonomik İstikrar Şart
Uzmanlara göre 50 yıllık vadelerde maliyetleri öngörmek enflasyon ve faiz istikrarına bağlı. Bu nedenle uzun vadeli kredi sisteminin başarısı, sadece finansal bir düzenleme değil, aynı zamanda makroekonomik politikaların sağlamlığıyla bağlantılı.
İkincil Piyasa Geliştirilmeli
Türkiye’de ipoteğe dayalı menkul kıymetler (mortgage-backed securities) piyasası gelişmediği için bankalar uzun vadeli kredilerde risk almayı tercih etmiyor. İkincil piyasanın gelişmesi, bu riskleri dağıtarak kredi maliyetlerini düşürebilir.
Uluslararası Fonlarla Finansman Mümkün
Uzun vadeli krediler için sadece iç kaynaklara değil, Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası gibi kurumlardan sağlanacak uzun vadeli fonlara da ihtiyaç var. Bu fonlar sayesinde bankalar daha düşük maliyetli kaynaklara ulaşabilir.