Evrensel'den Damla Kırmızıtaş'ın haberine göre, konut fiyatlarının yükselmesi, ev sahibi olmak bir yana emekçileri kirayı zor öder duruma getirdi. İnşaat sektöründe 2018’den beri süren sorunlar, Türk Lirasının değer kaybetmesiyle içinden çıkılmaz duruma geldi.
Sürece ilişkin sorularımızı yanıtlayan İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Ankara Şube yöneticileri, konut yapımında barınma ihtiyacının değil, kârlı yatırımlar peşinde koşulmasının stokları şişirdiğine dikkat çekti.
İMO Ankara Şube Başkanı Bülent Tatlı, Daha önce yaptıkları araştırmaya göre Ankara’da 2013’ten 2018’e kadar 440 bin konut yapıldığını belirterek, “Bu yapılan konutların 50 bin civarı satılmış ve bakıldığında da ihtiyaç sahiplerinin aldığı 10 bin civarında. Geri kalan satış yatırım için alınan konutlar” dedi.
Öncelikle konutların yatırım değil barınma ihtiyacına yönelik yatırım yapılması, yoksa birden fazla konut alımlarında verginin de yükseltilmesi gerektiğini anlatan Tatlı, yapı stokunun ve fiyatların da böylece şişmeyeceğini söyledi. İki tür konut sahibi olduğunu söyleyen Tatlı, “Biri bir ev alayım, başımı sokayım, kira ödemeyeyim diyen... En fazla çocukları için yatırım yapan kesim var. Bir de şu rezidanstan 40 tane daire alıp onları kiraya vereyim diyen var.
Daireler satılacak, satılması için altyapısını, ulaşımını ona göre düzenleyecekler. Batıkent mesela örnek verilebilir. Konut yatırımı yapmış insanlar şu an çok ciddi kâr etmiş durumda orada. İncek, Eryaman, Batıkent gibi yerler tam olarak yatırım yapma amacı güdülen yerler” dedi.
İnşaat Bitene Kadar Fiyat Artıyor
Artan maliyetler ve doların yükselişi sebebiyle fiyatların yükseldiğini söyleyen İMO Ankara Şube Yöneticisi Ahmet Onur Özgergene, “Demirin, betonun nakliyesi de maliyetleri arttırmış durumda. Bir senedir kimse teklifini uzun bir süre için vermiyor. Çünkü her an her şey değişebilir. Belirsiz süreçlerde, geleceği görememek nedeniyle satıcı zam yapma eğilimine gidiyor. Bu sebeple kamu müteahhiti 100 liraya aldıkları işi 100 liraya mal edemiyor.
İşi bırakıp, teminatlarını yakmayı göze alabiliyorlar. İhalelerde 1-2 yıl ceza almayı göze alıyorlar. Devlet de iş bırakma durumunda tekrar ihale ederek arasında oluşacak farkı iş bırakan müteahhitten alacağını söylüyor ve işi bıraktırmıyor.
Özel sektörde de çok fazla inşaat ruhsatı çıkıyor ama eski zamanlara göre inşaata başlamadan önce satışa çıkarabilirken artık çok az kişi çıkarıyor. Çünkü fiyat belirlediği daire, bina bittiği zaman çok fazla daha fazlaya mal olmuş oluyor” diye konuştu.
Konut alımından en fazla etkilenenlerin ihtiyaç sahipleri olduğunu söyleyen Özgergene, “Ev alması gerekenlerin erişmeyeceği bir pozisyona doğru gidiyor. Ev sahibi ve kiracının durumuna baktığımızda 400 ay kira alırsanız o evin fiyatını ancak karşılayabiliyorsunuz. Ev sahibi açısından da katlanabilir bir şey değil. Ona göre kiralar düşük ama kullanıcı açısından kiralar çok yüksek” dedi.
Birden Fazla Konut Vergi
TOKİ’nin ihtiyaç sahipleri için kurulmasına rağmen servet aktarımının aracı haline geldiğini belirten İMO Ankara Şube Yöneticisi Mahir Kaygusuz, asgari ücretlinin 2 milyon lira konut kredisini ödemesinin mümkün olmadığını anlattı. Mamak’ta bile yeni bir evin en az 700 bin lira olduğunu belirten Kaygusuz, konutta sadece finansal politikalara dayanan uygulamalardan vazgeçilmesi gerektiğini ifade etti.
Kaygusuz, “Orta ve dar gelirli grubun konut ve barınma hakkını gözeten politikalar geliştirmeli. Bunun için acil harekete geçilmeli. Barınma bir haktır, devleti konut sorunu çözümünde rol üstlenmeli. Bunun yerine büyük firmaların, müteahhitlerin kurtarılması için kredi yapılandırılması değil, yoksullara yardım edilmesi gerekiyor. Birden fazla konutu olanlara basamaklı vergi sistemi uygulanmalı. rant odaklı değil halk odağında politikalar üretilmeli kısacası” dedi.
Metrekare Fiyatları Yüzde 153 Yükseldi
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’un ilan verileriyle hazırladığı rapora göre Türkiye genelinde geçen yılın Nisan ayına göre ortalama satılık konut ilan metrekare cari fiyatı yüzde 153.9 arttı.
Satılık konut fiyatlarının artış hızı geçen aya göre İstanbul'da 24.2, Ankara'da 17.2, İzmir'de 17 puan yükseldi. Böylece, satılık konut cari fiyatındaki yıllık artış oranı İstanbul’da yüzde 183.6, Ankara’da yüzde 133.8 ve İzmir’de yüzde 136.2 oldu. Satılık konut ilan metrekare ortalama fiyatları İstanbul’da 14 bin 474 liraya, Ankara’da 6 bin 167 liraya ve İzmir’de 10 bin 800 liraya yükseldi.
