Peki, bir kiracı olarak hangi temel haklara sahipsiniz ve ev sahibiniz bu haklarınızı ihlal edemez? İşte Türk Borçlar Kanunu (TBK) ışığında, her kiracının bilmesi gereken en önemli 3 yasal hak.
Kira Sözleşmesi Bitse Bile Tahliye Zorunluluğunuz Yok (Sözleşmenin Kendiliğinden Uzaması)
Pek çok kiracı, 1 yıllık kira sözleşmesinin dolmasıyla birlikte evden çıkmak zorunda olduğunu sanır. Bu, emlak piyasasındaki en büyük yanlış inanışlardan biridir.
TBK’nın 347. Maddesi uyarınca, kiracı sözleşme süresi bitse bile konutta oturmaya devam etmek isterse, kira sözleşmesi aynı şartlarla 1 yıl daha uzamış sayılır.
Bu durumda, kiracının sözleşmeyi sonlandırmak için yasal süreleri vardır. Ancak, ev sahibi, sözleşme bitiyor diye kiracıyı zorla tahliye edemez.
Ev Sahibi İçin Tek İstisna: Ev sahibi, ancak 10 yıllık uzama süresi sonunda (yani 1 yıl + 9 yıl uzama) hiçbir sebep göstermeksizin kiracıya tahliye bildirimi yapabilir. Bundan önceki her tahliye talebi için kanunda belirtilen haklı gerekçelere (ihtiyaç, yeniden inşa vb.) dayanmak zorundadır.
Ev sahibinizin "Sözleşmen bitti, çıkmak zorundasın" şeklindeki talebi, yasal olarak geçersizdir.
Yapılan Zorunlu ve Faydalı Tadilat Masraflarını Talep Etme Hakkı
Kiralık konutta çıkan ve acil müdahale gerektiren (Örn: su borusu patlaması, binanın dış cephesinin onarımı) masraflar konusunda kiracı tereddüt yaşayabilir. Oysa kanun bu konuda kiracıyı korur.
Kiracı, ev sahibine haber vererek ve bekleme imkânı kalmadan yaptığı zorunlu tadilat ve tamirat masraflarını ev sahibinden talep edebilir.
Örneğin, kiracının kusuru olmaksızın kombinin bozulması, elektrik tesisatındaki büyük bir arıza, zorunlu masraflar kapsamına girer.
Kiracı, konutun değerini artıran faydalı giderler (Örn: yalıtım, yeni banyo dolabı) için de sözleşme sonunda ev sahibinden talepte bulunabilir. Ancak bu tadilatları yapmadan önce mutlaka ev sahibinin yazılı onayını almalıdır.
Ev sahibinizin onayı olmadan yapacağınız lüks harcamaların bedelini talep edemezsiniz, ancak zorunlu tamirat masraflarını isteme hakkınız saklıdır.
Ev Sahibi Keyfi Nedenlerle Konuta Giremez ve Gösteremez
Kiraladığınız konut, kira sözleşmesi süresince sizin özel yaşam alanınızdır. Ev sahibi, "Benim evim" diyerek istediği zaman dairenize giremez veya daireyi potansiyel alıcılara/kiracılara göstermeye zorlayamaz.
Ev sahibinin konuta girmesi veya konutu göstermesi için haklı ve zorunlu bir nedeni (tadilat, satış veya yeniden kiralama) olmalıdır.
Ev sahibi bu zorunlulukları dahi olsa, kiracıya uygun bir zamanda, makul bir süre önceden bildirim yapmak zorundadır. Aksi takdirde, kiracının rızası olmadan eve girmesi konut dokunulmazlığını ihlal suçu oluşturabilir.
Kiracının izni olmadan veya bildirim yapılmadan içeri girmek, sözleşmeye aykırı bir davranıştır.
Ev sahibiniz, ne kendisi ne de üçüncü bir kişiyi (emlakçı, alıcı adayı) sizin onayınız olmadan eve sokamaz.