Finans kuruluşları bu yeni ilgiye kayıtsız kalmadı. Gayrimenkul Değerleme Uzmanı İbrahim Cihan Kurtulan'ın açıklamalarına göre, bankalar ve finans kuruluşları, en az iki, en fazla beş kişiden oluşan alıcı gruplarına özel kredi paketleri sunmaya başladı. Bu, sınırlı finansman imkânlarına sahip olanlar için konut ediniminde önemli bir kapı açıyor.
Paylaşımlı Mülkiyet Nedir? Hukuki Çerçeve Nasıl İşliyor?
Paylaşımlı mülkiyet, bir taşınmaz üzerinde birden fazla kişinin hak sahibi olması anlamına geliyor. Türkiye'de uygulamada iki temel türü bulunuyor:
-
Elbirliği Mülkiyeti: Hisselerin oranlarının belirli olmadığı ortaklık türü.
-
Paylı Mülkiyet (Öne Çıkan Model): Her ortağın pay oranının net olarak belirlendiği ve günümüzde daha çok tercih edilen mülkiyet biçimi.
Hürriyet'ten İsmail Sarı'nın haberine göre, Cihan Kurtulan, yatırım modelini detaylandırarak, "Yatırımcılar bir gayrimenkule ortak yatırım yapıyorlar. Yatırdıkları miktar oranında gayrimenkulden pay alıyorlar ve bu paya göre kira gelirinden ve mülkiyetin değer artışından faydalanıyorlar" dedi. Ancak Kurtulan, sorunsuz bir süreç için ortaklık sınırlarının netleştirilmesi ve ön alım (Şüfa hakkı) gibi hukuki koruma mekanizmalarının işletilmesinin önemini vurguladı.
Tam Mülkiyet İdeali ve Kiralama İkinci Doğal Tercih
Vartur Emlak CEO’su Şerif Varlı ise paylaşımlı mülkiyetin ilgi görmesine rağmen, Türk tüketicisinin zihninde "tam mülkiyet" idealinin güçlü bir şekilde varlığını koruduğunu belirtiyor. Varlı'ya göre, bu ideale ulaşılamadığında ikinci doğal tercih hâlen kiralama olarak öne çıkıyor. Modelin hukuki zemininin Türk Medeni Kanunu (TMK), Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) ve devre mülk/devre tatil rejimleriyle tanımlandığı da uzmanlarca belirtiliyor.
Uygulama Alanları ve Coğrafi Odaklar
Paylaşımlı mülkiyet modeli, Türkiye'de henüz ana akım bir uygulama olmasa da, özellikle tatil amaçlı konutlarda kendine yer bulmaya başladı. Şerif Varlı, bu modelin sahadaki en yoğun karşılığının lüks tatil bölgelerinde görüldüğünü ifade etti. Başlıca uygulama alanları:
-
Muğla: Bodrum, Fethiye
-
İzmir: Çeşme, Urla
-
Antalya: Kaş, Kalkan, Alanya
-
Aydın: Kuşadası, Didim
Uzman Görüşü: Kurumsal Yaklaşım ve Çıkış Mekanizması Kritik
Uzmanlar, paylaşımlı mülkiyetin sürdürülebilirliği için en önemli konunun "çıkış mekanizması" olduğunu vurguluyor. Şerif Varlı, 6 ila 8 ortaklı yapılarda payın tek başına veya topluca satılmak istenmesi durumunda likidite sorunlarının ve miras malı anlaşmazlıklarına benzer pazarlık baskılarının ortaya çıkabileceğini belirtti.
Olası Riskleri Ortadan Kaldıran Çözüm Önerileri:
-
Sözleşmelerle Güvence: Ön alım hakkı, bağımsız değerleme, net süre ve usul maddeleri sözleşmelerle detaylıca garanti altına alınmalı.
-
Tapuya Şerh: Mümkünse sözleşme hükümleri tapuya şerh edilerek resmiyet kazandırılmalı.
-
Operasyonel Detaylar: Tatil evlerinde kullanım takvimi, temizlik, hasar prosedürleri gibi operasyonel detaylar da sözleşmeyle belirlenmelidir.
-
Kısa Dönem Kiralama: Gelir amaçlı kısa dönem kiralamalarda ise 7464 sayılı Kanun'un getirdiği izin belgesi ve plaket alma zorunluluğuna uyulması gerekiyor.
Gelecek Öngörüleri
Şerif Varlı, önümüzdeki 5 yıl içinde profesyonelce yönetilen ve net çıkış kurallarına sahip paylaşımlı tatil evi yapılarının büyüyeceğini öngörüyor. Ayrıca, ABD’deki Pacaso modeli gibi kurumsal yaklaşımların Türkiye’ye uyarlanması halinde bu modelin ivme kazanacağını vurguladı. Şehir içi konutlarda ise aile içi paylı alımların yaygınlaşması beklenirken, ticari mülklerde Gayrimenkul Yatırım Fonları (GYF) gibi kurumsal platformlar üzerinden büyümenin daha muhtemel olduğu belirtiliyor.
Paylaşımlı mülkiyet modeli, yüksek maliyetli konut piyasasında hem barınma hem de yatırım arayanlar için cazip bir alternatif sunarken, başarı için hukuki altyapının ve ortaklar arasındaki sözleşme detaylarının eksiksiz kurgulanması büyük önem taşıyor.