İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun Habertürk TV'de katıldığı programda 'boş evler' ile ilgili yaptığı açıklama gündem oldu. İmamoğlu, "Adresinde konut olan, boş olan konut sayısı 750 bin. Evi var, boş tutuyor. Ondan daha fazla vergi almak zorundayız. Dünyada bu uygulamalar var. O vergiyi biz konut fonuna aktaracağız, konut üreteceğiz" ifadelerini kullanarak evini boş tutanlardan vergi alınabileceğini belirtti. Bu açıklamanın ardından, kanunen uygulamanın yürürlüğe girip giremeyeceği ve uygulanırsa bunun nasıl etkiler oluşturacağı merak konusu oldu. Biz de bu soruları uzmanlara yönelttik. GAYRİMENKUL HUKUKU DERNEĞİ BAŞKANI AV. ALİ GÜVENÇ KİRAZ: ANCAK YASAL DÜZENLEME GETİRİLİRSE ALINABİLİR Türk hukukunda vergi ancak ve ancak kanunla alınabilir ve kanuni bir düzenlemeye tabi vergiler tahsil edilebilir. Türk hukukunda mevcut bir gayrimenkul için alınabilecek vergiler, hangi gayrimenkule ne şekilde vergiye tabi olduğu, yasal yasal mevzuata tabi olarak tanımlanmıştır. Örneğin bir taşınmazımız varsa, bağımsız bölümümüz varsa emlak vergisi öderiz ve o emlak vergisinin ne şekilde ödeneceği de bellidir. Dolayısıyla Türk hukukunda 'boş konut vergisi' adı altında bir düzenleme bulunmamaktadır. "YASAL BİR MEVZUATI OLMAK ZORUNDADIR" Mevcut taşınmazlarla ilgili eğer taşınmazın boş konut olarak değerlendirilmesi halinde ek bir vergiye tabi olacağına yönelik bir düzenleme yapılmak isteniyorsa bunun mutlaka bir yasal mevzuatı olmak zorundadır ve kanuni bir düzenleme olmak zorundadır. Yani büyükşehir belediyeleri ya da ilçe belediyeleri, bir taşınmazın boş olarak tuttuğu için hiçbir mal sahibinden 'boş konut vergisi' adı altında ek bir vergi tahsil edemez. Ancak bu yasal düzenleme haline getirilirse ve 'boş konut vergisi' yasalaşırsa bu durumda bu vergi alınabilir, tahsil edilebilir. GAYRİMENKUL HUKUKU ENSTİTÜSÜ BAŞKANI ALİ YÜKSEL: VERGİ ORANINI ARTIRMA YA DA AZALTMA YETKİSİ CUMHURBAŞKANI'NDADIR Konut ( mesken) emlak vergileri 1970 tarihli 1319 sayılı kanuna tabidir. Bu, yasada konutlar için değerin binde 1'i oranındadır. Büyükşehirler için bine 2'dir. Bu oranları artırma veya azaltma yetkisi Cumhurbaşkanı'ndadır. Belediye veya büyükşehir belediyesi başkanlarının artırma veya azaltma hakkı bulunmamaktadır. Ancak bu konu yasa ile belediye başkanlarına da verilebilir. Yasal değişiklik gereklidir. "İNGİLTERE'DE EV BOŞSA YÜZDE 50, EVDE TEK KİŞİ YAŞARSA YÜZDE 25 DAHA AZ VERGİ ALINMAKTADIR" Dünyada bazı uygulamalar var ancak bu yasaya eklenirse geçerliliği söz konusu olacaktır. Bazı ülkelerde ise konut boşsa emlak vergisi alınmamaktadır. Örneğin İngiltere... İngiltere'de konutta tek kişinin yaşaması halinde emlak vergisi yüzde 25, eğer ev boşsa yüzde 50 daha az vergi alınmaktadır. KONUTDER BAŞKANI ALTAN ELMAS: MÜLKİYET HAKKI ÖRSELENMEMELİ İstanbul'da 750 bin konut boş durumda verisinde hata olmuş olabilir, Türkiye'de belki olabilir. Yok eğer İstanbul'da ise verinin kaynağını bilemiyorum ama rakam çok yüksek. Boş konuta vergi konulmasını doğru bulmuyorum şahsen. Mülkiyet hakkı hiç örselenmemeli. Kiralık konutu olan ev sahipleri en mağdur kesim haline geldi. Serbest piyasa ve mülkiyet haklarını zedeleyecek işlerden kaçınmak gerekiyor. Boş konutların kahir ekseriyeti satılmayı bekleyen konutlar. Kimse konutu boş tutmaz zaten. Hele ki şu anda mevcut kira rakamları ile niye boş tutsun? Kiralar çok yükseldi. Asıl problem; düşük kira sebebiyle evleri boşaltıp satmaya yöneliyor ev sahipleri. "KONUTA İHTİYAÇ DUYANLAR İÇİN KALICI MEKANİZMALAR GEREKLİ" Hayatın kendi içinde bir ritmi var. Her hususa bir kısıtlama başka mahzurlar doğurur. İnsanlar ev sahibi olmak istemez, ev almaz. Ev almayınca üretim düşer. Yine kısır döngüye girer, fiyatlar arz sıkıntısı sebebiyle daha fazla artar, hatta başını sokacak konut bulamaz insanlar. Mesele ihtiyaca dönük konut üretiminin sürekliliğini sağlamak ve konuta ihtiyaç duyanların erişimi için kalıcı mekanizmalar kurmak. İSTEBKOOP BAŞKANI ULVİ ÖZCAN: UYGULANMASI MÜMKÜN VE GEREKLİ AMA BU İKLİMDE ÇOK MÜMKÜN GÖRÜNMÜYOR Bunun uygulanması tabii ki mümkün ve benzeri önlemler de gerekli. Aslında bu durum kapsamlı bir konut politikasının bir parçası olarak ele alınmalı. Ancak İstanbul’da taksi uygulamasına yönelik UKOME’deki direnci göz önüne getirdiğimizde bu durumun uygulamasının çok mümkün olmadığını düşünüyorum. Çünkü konuyla ilgili TBMM’de bir yasal düzenleme gerekiyor ki bu iklimde (hükümet ile yerel yönetimin bir olmadığı) çok mümkün görünmüyor. "FİYATLARA OLUMLU ETKİ EDER" Bu uygulama hayata geçerse fiyatlar üzerinde olumlu bir etkisi olur. Çünkü vergi ödemek istemeyen evini ya satmak, ya da kiraya vermek zorunda kalacak ki; bu durumda piyasaya arz getirecektir.