Düzenleme nasıl başlamıştı?
22 Ağustos 2024’te Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’ndaki değişiklik, işlenmeyen tarım arazilerinin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından rayiç bedelle kiraya verilmesinin önünü açmıştı. Bu düzenleme uyarınca, maliklerin iradesi aranmaksızın kiralama yapılabiliyordu.
Çiftçiler Sendikası, düzenlemenin dayanağı olan “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik” için iptal ve yürütmenin durdurulması istemiyle dava açtı. Ayrıca yasa değişikliğinin de Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasını talep etti.
Mülkiyet hakkının özüne dokunuyor
Danıştay, 11 Haziran 2025 tarihli kararında şu tespitleri yaptı:
Mülkiyet hakkı ihlali: Maliklerin rızası olmadan kiralama yapılmasının, mülkiyet hakkının özüne dokunduğu belirtildi.
Hukuki belirsizlik: Düzenlemenin öngörülebilir nitelikte olmadığı, ölçülülük ilkesini karşılamadığı ifade edildi.
Hak arama özgürlüğü kısıtlaması: Malike herhangi bir usul güvencesi tanınmaması ve itiraz hakkının engellenmesi eleştirildi.
Sözleşme özgürlüğü ihlali: Kira sözleşmesinde malikin taraf olmasının engellenmesi, kiracının seçimi ve kira bedelinin belirlenmesi yetkisinin tamamen Bakanlığa bırakılması, sözleşme özgürlüğüne aykırı bulundu.
Danıştay, bu gerekçelerle kanun değişikliğinin mülkiyet hakkı ve sözleşme özgürlüğünün özünü zedelediğine hükmetti.
AYM’ye gönderildi
Kararın bir örneği, iptali için Anayasa Mahkemesi’ne gönderildi. Böylece düzenlemenin geleceği için nihai karar AYM tarafından verilecek.
Öte yandan, Daire’nin bir üyesi çoğunluğun kararına katılmadı ve düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olmadığını savundu.