Konut Politikalarında Yeni Dönem: Yaşam Senaryosu Odaklı Yaklaşım
Gayrimenkul sektöründeki dernekler, mevcut konut politikalarının yalnızca adet bazlı değil, kullanım tipi ve değişen yaşam tarzlarına göre yeniden tasarlanması gerektiğine dikkat çekiyor. İstanbul’da yapılan araştırmalar, ortalama hane halkı sayısının 2012’de 3,57 iken 2024’te 3,13’e, 2034’te ise 2,68’e düşeceğini ortaya koyuyor. Tek kişilik hanelerin oranı ise yüzde 17’den yüzde 21’e çıkmış durumda.
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER), bu değişimin küçük metrekareli daire ihtiyacını artırdığını belirtiyor. Özellikle 1+0 ve 1+1 gibi kompakt konut tiplerinin yeniden gündeme alınması gerektiği ifade ediliyor. Ancak mevcut mevzuat, üreticilerin bu yöndeki adımlarını sınırlıyor.
Belediyelere Çağrı: Metrekare Kısıtlamaları Esnetilmeli
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON), birçok belediyenin imar planlarında yer alan “125-175 metrekareden küçük konut yapılamaz” gibi sınırların, günümüzün taleplerine uymadığını savunuyor. Konfederasyon, bu sınırların 80 metrekareye kadar düşürülmesini ve 2+1 dairelere uygun alanların önünün açılmasını öneriyor.
İMKON Başkanı Tahir Tellioğlu, “Değişen aile yapısı, geç evlilikler, artan boşanmalar ve ekonomik koşullar küçük daireleri daha cazip hale getirdi. 200 metrekarelik bir evi ikiye bölüp, iki tane 2+1 daireye dönüştürmek mümkün. Toplam nüfus değişmiyor ama konut erişilebilirliği artıyor” dedi.
1+0 Tartışması: Stüdyo Daireler Konut Sayılır mı?
Tellioğlu, 1+0 dairelere ise temkinli yaklaşıyor. Mevcut yasal düzenlemelere göre en küçük konutun 28 metrekareden az olamayacağını, oturma ve yatak odası içermesi gerektiğini hatırlatan Tellioğlu, “40 metrekare altı evler daha çok otel konseptine giriyor. Öğrenciler ya da çalışanlar için alternatif yaşam alanları geliştirilebilir, ancak bunlara ‘konut’ demek doğru olmaz” açıklamasında bulundu.
Küçülen Evler: Rakamlar Ne Diyor?
Konut üreticileri mevzuat değişikliği beklerken, yapı ruhsatı verileri evlerdeki küçülme trendinin başladığını gösteriyor. İstanbul Gayrimenkul Değerleme’nin verilerine göre, ortalama konut büyüklüğü 2000’li yıllarda 136 metrekare iken, 2024 itibarıyla 97 metrekareye kadar düştü. Özellikle apartman daireleri, son dört yılda hızla küçüldü.
Taşınma Tercihleri de Değişti: 1+1 Daireler Revaçta
Hizmet platformu Armut.com’un 125 binin üzerinde taşınma verisini incelediği çalışmaya göre, son 6 ayda 1+1 ve 2+1 dairelere talep sırasıyla yüzde 34,4 ve yüzde 7,9 oranında arttı. Buna karşılık, 3+1 ve daha büyük dairelere olan ilgi azaldı. Bu eğilimin temelinde ekonomik koşullar, kentsel dönüşüm ve artan konut fiyatları yer alıyor.
