Kiralık konut piyasasında yaşanan fahiş fiyat tartışmaları ve tahliye davaları gündemdeki yerini korurken, Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele kapsamında kira artışlarında "beklenen enflasyon" oranının baz alınması yönündeki tavsiyesi yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi.
Ev Sahipleri Dayanışması (EVSİAD), yayınladığı basın açıklamasında bu yaklaşımın iktisadi gerçeklerle örtüşmediğini belirterek, Merkez Bankası yönetimini piyasa dinamiklerini bozacak açıklamalardan kaçınmaya davet etti.
Beklenen Enflasyon Söylemi, Başlangıç Kiralarını Yükseltiyor
EVSİAD tarafından yapılan açıklamada, ev sahiplerinin mülklerini kiraya verirken gelecekteki kayıplarını öngörerek fiyatlama yaptığına dikkat çekildi. Açıklamada verilen çarpıcı örneğe göre; kira artış oranlarının düşük tutulacağı (beklenen enflasyon) sinyali verildiğinde, mülk sahipleri bu farkı kapatmak için başlangıç fiyatını yükseltiyor.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Evin kiralama günündeki değeri 10.000 TL ise ve geçmiş 12 aylık TÜFE %40 iken beklenen enflasyon %20 olarak dayatılırsa; ev sahibi zarar etmemek için evi 10.000 TL'ye değil, risk primi koyarak 12.000 TL'ye kiraya verecektir. Yani fiyatların düşmesi hedeflenirken, tam tersine yeni kiralamalarda fiyatlar artacaktır."
Eski ve Yeni Kiracı Arasındaki Uçurum Büyüyor
Platform, "beklenen enflasyon" modelinin uygulanması durumunda eski kiracılar ile yeni kiraya tutacaklar arasındaki fiyat uçurumunun (makasın) daha da artacağı uyarısında bulundu. EVSİAD'ın hesabına göre, mevcut sistemde rayiç bedel ile eski kira sözleşmesi birbirine yakınsayabilirken, beklenen enflasyon dayatmasıyla eski kiralar çok düşük kalacak, yeni kiralar ise piyasa ortalamasının üzerine çıkacak.
Açıklamada, "Fiyatların daha da artmasına sebep olacak açıklamalar yapıyorsunuz, farkında değilsiniz" denilerek ekonomi yönetimine sitem edildi.
EVSİAD’dan 4 Maddelik Yasal Düzenleme Talebi
İktisat biliminin hukuktan bağımsız düşünülemeyeceğini vurgulayan EVSİAD, sorunun çözümü için Borçlar Kanunu’nda (TBK) köklü değişiklikler yapılması gerektiğini savundu. Platformun çözüm önerileri ise şöyle sıralandı:
-
TBK 347 Değişmeli: Kira sözleşmelerinin uzama hükümleri başta olmak üzere ilgili maddeler tamamen değiştirilmeli.
-
Yıllık Yenileme: Sözleşmelerin otomatik uzaması yerine, yıllık olarak yenilenmesinin önü açılmalı.
-
İstinaf Yolu Kapatılmalı: Tahliye kararları istinafa kapalı olmalı, süreç hızlandırılmalı.
-
Değerlemeyi Mahkemeler Yapmamalı: Rayiç değer belirleme işi mahkemelerin yükü olmaktan çıkarılmalı, bu yetki SPK lisanslı gayrimenkul değerleme şirketlerine devredilmeli.
