Üniversiteye adım atmak heyecan verici olsa da, öğrenciler için barınma konusu çoğu zaman bu heyecanın önüne geçiyor. YKS sonuçlarının ardından tercih süreci devam ederken, pek çok öğrenci devlet veya özel yurt alternatifleri yerine kiralık ev arayışına yöneliyor. Ancak yüksek kiralar ve eksik hukuki bilgiler, öğrenciler ile ailelerini hem maddi hem de hukuki açıdan zor durumda bırakabiliyor.
Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu Kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek, kiralık ev tutacak öğrencilerin karşılaşabileceği hukuki risklere dikkat çekerek, sürecin en başından itibaren alınması gereken önlemleri anlattı.
Yazılı ve Açık Sözleşme Şart
Kira ilişkilerinde yaşanan birçok sorunun temelinde, yazılı delil eksikliği ve sözleşme belirsizlikleri yer alıyor. Şimşek, “Kira sözleşmesinin mutlaka yazılı olarak yapılması, kira bedeli, artış oranı, ödeme tarihleri ve depozito gibi temel unsurların açıkça belirtilmesi çok önemli. Sözlü kira ilişkilerinde ispat yükü kiralayana ait olsa da ödemeler ve sözleşme şartlarının ispatı genellikle kiracıya düşer.” dedi.
Öğrenci kiracıların, kira süresi dolmadan evden ayrıldıklarında ciddi sorumluluklar doğabileceğini vurgulayan Şimşek, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin kararına dikkat çekerek, “Kira süresi bitmeden tek taraflı fesih halinde, kiracı kural olarak sözleşme sonuna kadar kira bedelinden sorumludur. Erken tahliye şartları mutlaka incelenmelidir.” diye konuştu.
Kiralanan Yer Yasal Statüye Sahip Olmalı
Danıştay kararına göre, “öğrenci apartı, pansiyon, stüdyo daire veya yurt” şeklindeki tüm barınma hizmetleri Milli Eğitim Bakanlığı denetiminde olmalı. Öğrencilerin, kiralayacakları yerin gerekli yasal izinlere sahip olup olmadığını mutlaka araştırması tavsiye ediliyor.
Kiranın Elden Ödenmesi Riskli
Vergi mevzuatı gereği belirli tutarın üzerindeki kira ödemeleri banka veya PTT aracılığıyla yapılmalı. Elden ödeme durumunda ispat yükü kiracıya ait. Şimşek, “Elden ödeme yapılıyorsa her ay için tarih, miktar, ilgili ay ve tarafların imzalarını içeren makbuz alınmalı. Bu belge, hem o ayın hem de önceki ayların ödendiğine dair karine oluşturur.” dedi.
Sözleşme Tek Öğrenci Üzerine Olursa
Birden fazla öğrencinin yaşadığı evde sözleşmenin yalnızca bir öğrenci adına yapılması, ciddi hukuki riskler doğuruyor. Sözleşmede adı geçen kiracı, kiralayan karşısında tek sorumlu oluyor ve diğer öğrenciler kiracılık haklarından yararlanamıyor. En güvenli yöntem, tüm öğrencilerin “müşterek kiracı” olarak yer alması veya diğer öğrencilerin “kefil” olarak eklenmesi.
Eve Sonradan Öğrenci Dahil Etmek
Kira sözleşmesine sonradan öğrenci eklenmesi durumunda, kiraya verenin yazılı onayı şart. Bu, ek protokolle veya mevcut sözleşmeye yeni imzalar eklenerek yapılmalı. Ayrıca sözleşmede alt kiraya veya kullanım hakkı devrine ilişkin yasak olup olmadığı kontrol edilmeli.
Av. Elvan Kakıcı Şimşek, sözlerini şu uyarıyla tamamladı:
“Üniversite öğrencilerinin ev kiralarken hukuki süreçleri bilerek hareket etmeleri, olası mağduriyetleri önleyecektir. Yazılı ve net sözleşmeler, resmi ödeme yöntemleri ve yasal izinlerin kontrolü, hem öğrencilerin hem de ailelerin güvenliğini sağlar.”