Evcil Hayvan Yasağının Yasal Çerçevesi Nedir?
Türk hukukunda evcil hayvan beslenmesine ilişkin doğrudan bir yasa yoktur; kira ilişkisinde evcil hayvanların mutlak şekilde yasaklanması mevzuatta açıkça düzenlenmemiştir.
Ancak evcil hayvan meselesi, kiracı ve ev sahibinin hak ve yükümlülüklerini düzenleyen Türk Borçlar Kanunu (TBK) kapsamında değerlendirilir. TBK, kiracının kiralananı özenle kullanması ve başkalarına zarar vermemesi gerektiğini öngörür.
Ayrıca apartmanlarda yaşanan hayvan kaynaklı rahatsızlık durumları, Kat Mülkiyeti Kanunu’ndaki (KMK) hükümlerle ve yönetim planı düzenlemeleriyle şekillenir.
Kira Sözleşmesindeki Yasak Geçerli mi?
Kiracı ile ev sahibi arasında imzalanan kira sözleşmesinde, evcil hayvan besleme yasağına dair açık bir hüküm bulunabilir. Ancak bu hüküm mutlak bir hak olarak uygulanamaz; her somut olaya göre değerlendirme yapılmalıdır.
Örneğin; hayvan, kira sürecinden sonra sessizce evde yaşamaya başlarsa ve çevreye zarar vermiyorsa, ev sahibinin bu duruma dayanarak kiracıyı derhal tahliye etmesi, “hakkın kötüye kullanılması” sayılabilir.
Öte yandan hayvan; aşırı gürültü, ortak kullanım alanlarını kirletme, saldırgan davranış sergileme gibi haklı nedenler oluşturuyorsa, ev sahibi 30 gün önceden yazılı ihtarda bulunarak durumu düzeltmesini isteyebilir, düzeltme yapılmazsa sözleşmeyi feshedebilir.
Kat Mülkiyeti Kanunu ve Yönetim Planı Yasak Getiriyor mu?
Apartman ya da site yönetim planında evcil hayvan besleme yasağına dair hüküm varsa, bu hüküm tüm kat maliklerini (dolayısıyla kiracıyı da) bağlayıcıdır. Bu durumda yönetim planı hükümlerine uygun hareket edilmelidir.
Yönetim planında yasağı düzenleyen madde yoksa, kiracının evcil hayvan beslemesi mümkün olabilir. Ancak yine de hayvanın rahatsızlık yaratıp yaratmadığı somut olayda incelenir.
Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 18. maddesi, kat malikleri arasında birbirlerini rahatsız etmeme zorunluluğunu düzenler; bu madde hayvan kaynaklı rahatsızlıklar açısından esas alınabilir.
Mahkeme Uygulaması ve İçtihatlar
Yargıtay kararlarında, “kiralananda çok sayıda hayvan bulundurmak” gibi aşırı durumlar kira ilişkisinin feshi gerekçesi sayılabilmiştir. Örneğin, 98 köpek bulundurmak içtihatta fesih sebebi sayılmıştır.
Bazı mahkemeler yönetim planında açık yasak olmasına rağmen tahliye kararı yerine, öncelikle hayvanın durumu iyileştirilmesi yönünde karar verir.
Bazı mahkemeler kira sözleşmesinde hüküm olmasına rağmen, evcil hayvanın çevreyi rahatsız etmediği durumlarda yasağı geçersiz sayabilmektedir.
Kısaca;
Evde evcil hayvan yasağı, kira ilişkisinde mutlak bir hak olarak kabul edilmemektedir. Yasak hükmü kira sözleşmesinde bulunsa bile, hayvanın gerçekten mahallî rahatsızlık yaratıp yaratmadığı, yönetim planı hükümleri ve genel hakkaniyet ilkeleri göz önünde bulundurularak değerlendirilir.
Kiracı ya da ev sahibi olarak dikkat edilmesi gereken noktalar:
-
Kira sözleşmesini dikkatle inceleyin
-
Yönetim planını kontrol edin (apartmanda yasağa dair hüküm var mı?)
-
Somut rahatsızlık durumu varsa gerekçelerinizi belgeleyin
-
Gerekirse uygun ihtar ve dava süreçlerini başlatın