Öncelikle rayiç bedelin kanun maddesi ile yapılmış tanımına bakalım:
Rayiç bedelin tanımı, 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu içerisinde mevcuttur.
Buna göre “bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeri”, rayiç bedelin tanımıdır.
Daha basit bir açıklama ile rayiç bedel, bir gayrimenkulün piyasa değeridir.
Bir evin piyasa değeri, bir arsanın piyasa değeri, bir binanın piyasa değeri için kullanılan teknik terimdir.
Başka bir deyişle söz konusu gayrimenkulün güncel alım satım değerine rayiç bedel denir.
Rayiç Bedeli Kim Belirler?
Rayiç bedel ya da piyasa değeri, resmi bir kurumca yapılan analiz ile belirlenir.
Her ilde valiliklere bağlı komisyonlar bulunur.
Bu komisyonlar, gayrimenkullerin güncel piyasa koşullarındaki en düşük değerini belirlemek ile görevlidir.
Rayiç Bedel Türleri Nelerdir?
Konut Rayiç Bedeli
Bir konutun alım satım işleminin yapıldığı tarihteki satış ve sürüm değeridir.
Konut rayiç bedeli, esasen taşınmazın piyasadaki değeridir.
Öte yandan emlak vergisinin esas alındığı konut rayiç bedeli de vardır.
Bu değer, taşınmazın minimum değeri dikkate alınarak hesaplanır.
Eklemek gerekir ki taşınmazın satış bedeli, belirlenen rayiç bedelden düşük olamaz.
Konut rayiç bedelinin önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır.
Arsa Rayiç Bedeli
Arsanın özellikleri dikkate alınarak hesaplanır ve arsanın piyasadaki alım satım değerini ifade eder.
Tapu Rayiç Bedeli
Konutların ve arsaların rayiç bedeline verilen genel addır.
Rayiç Bedel Nasıl Hesaplanır?
Rayiç bedel hesaplama konut, arsa ve araç için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Öncelikle tapu rayiç bedel hesaplama üzerinde durmak gerekirse, konut rayiç bedel hesaplama işleminde aynı muhitte bulunan ve benzer özelliklerde olan üç farklı konutun değeri dikkate alınır.
Belirlenen 3 konutun rayiç bedelleri toplanır. Konutların metrekareleri toplanır.
Rayiç bedellerin toplamı, metrekarelerin toplamına bölünür. Elde edilen sonuç, rayiç bedeli belirlenmek istenen taşınmazın metrekaresi ile çarpılarak rayiç bedel hesaplanır.
Arsalar için de aynı hesaplama yöntemi geçerlidir.
Konut rayiç bedelinin doğru hesaplanması konutların alım satım işlemlerinde satış bedelinin belirlenmesi açısından önemlidir.
Ayrıca konut sigortası yaptırılırken prim miktarının belirlenmesinde de konut rayiç bedeli dikkate alınır.
Rayiç Bedel Hesaplanırken Dikkat Edilmesi Gereken Kriterler
Rayiç bedel hesaplanırken dikkat edilmesi gerekenler konut ve arsa için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Konut Rayiç Bedeli için Dikkat Edilmesi Gerekenler
Taşınmazın yer aldığı semtteki arz- talep durumu
Taşınmazın manzarası
Şehir merkezine olan mesafe
Konutlar için taşınmazın yaşı
Toplu taşıma, okul, hastane, eczane gibi yerlere ulaşım durumu
Alışveriş merkezi, spor salonu, sinema gibi sosyal etkinlik alanlarına olan mesafe
Yıpranma payı
Semtteki yapılaşma durumu
Arsa Rayiç Bedeli için Dikkat Edilmesi Gerekenler
Arsanın yer aldığı bölge
Bölgedeki imar durumu
Arsanın genişliği ve kullanım verimliliği
Etraftaki sosyal alanlar ve şehir merkezine yakınlık
Tarım faaliyetlerine uygunluk durumu
Rayiç Bedel Nasıl Öğrenilir?
Rayiç bedeller e-devlet sistemi üzerinden veya resmi kurumlardan öğrenilebilir.
E-devlet aracılığıyla konut rayiç bedelini öğrenmek için öncelikle sisteme giriş yapılmalıdır.
Sonrasında konutun bulunduğu belediye seçilir.
“Arsa metrekare birim değeri sorgulama” sekmesine tıklandığı zaman ekranda bir form görülecektir. Bu forum eksiksiz doldurularak rayiç bedel öğrenilebilir.
Bir konutun rayiç bedeli, ilgili konutun bağlı bulunduğu belediyeye giderek de öğrenilebilir.
Bunun için tapu üzerinde yer alan ada, parsel numaraların ve kimlik bilgilerinin verilmesi gerekir.
Arsa rayiç bedel sorgulama işlemi için de aynı prosedürler geçerlidir.
