Bu artış, 2024 yılında konut fiyatlarının enflasyondan arındırıldığında reel olarak düşmesine rağmen, hanehalkı harcamalarının konut ve kiraya yöneldiğini gösterdi.
Gelir Gruplarına Göre Harcama Farkı Dikkat Çekti
TÜİK verilerine göre, tüketim harcamalarında konut ve kirayı %21,6 ile ulaştırma harcamaları, ardından %18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler izledi. Gıdaya ayrılan pay, 2023 yılına kıyasla 2,5 puan azaldı. Bu durum, dar gelirli kesimin temel ihtiyaçlarda bile tasarrufa gitmek zorunda kaldığını gösterdi.
Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan kalemler ise şu şekilde sıralandı:
- Sigorta ve finansal hizmetler: %0,7
- Eğitim hizmetleri: %1,6
- Eğlence, spor ve kültür ile sağlık: %2,3
Zengin Yola, Fakir Gıdaya Harcıyor
Gelir grupları arasındaki harcama farkı çarpıcı detaylar içeriyor:
- En yüksek gelirli %20’lik kesim, ulaştırmaya %26,6, konut ve kiraya %22,1, gıdaya ise sadece %12,8 pay ayırdı.
- En düşük gelirli %20’lik kesim ise konut ve kiraya %33,2, gıdaya %30,4 ve ulaştırmaya sadece %10,1 harcama yaptı.
Bu tablo, gelir seviyesi düştükçe barınma ve gıda harcamalarının bütçede daha fazla yer kapladığını, ulaşım gibi diğer alanlara daha az kaynak ayrıldığını gösteriyor.
Uzmanlar Uyarıyor: Harcama Dengesi Bozuldu
Ekonomistler, dar gelirli kesimin konut ve gıda harcamalarına mahkûm hale geldiğini, gelir eşitsizliğinin harcama kalıplarına net şekilde yansıdığını belirtiyor. Artan kiralar, azalan alım gücü ve yükselen temel ihtiyaç fiyatları, düşük gelirli haneler için yaşam kalitesini tehdit ediyor.