Yani Hazine taşınmazının, herhangi bir izin, kira ya da irtifak hakkı olmaksızın kullanılması sonucu kamu idaresi tarafından talep edilen tazminata ecrimisil denilmektedir.
Kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili idarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişiler ise fuzuli şagil (kullanıcı) olarak adlandırılmaktadır.
Ecrimisil kavramına hukukumuzda ilk defa 864 sayılı Kanunu Medeninin Sureti Mer’iyet ve Şekli Tatbiki Hakkında Kanunun 43 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılan Mecelle’de yer verilmiştir.
Mecelle’den sonra yürürlüğe giren gerek Medeni Kanunda gerekse Borçlar Kanununda ecrimisil kavramı yer almamaktadır.
Bundan başka ecrimisile, mülga 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Kanununun 67. maddesinde yer verilmiştir.
Bu madde; “Fuzuli işgalden dolayı ecrimisil mahkemece takdir olunur. Mukavelenin bitmesinden sonra geçen günlerin icar bedeli mukavelede ahkamı hususiye mevcut ise buna göre, yoksa ecrimisil olarak hüküm ve Tahsili Emval Kanununa göre tahsil edilir.” denilmiştir.
Ecrimisil işlemleri, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesine dayanılarak alınmaktadır. Madde şu şekildedir:
Ecrimisil ve tahliye:
Madde 75: Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.
Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır. Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır.”
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin detaylar Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 336 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği ile düzenlenmiştir.
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik
336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği (Hazine Taşınmazlarında Ecrimisil İşlemleri)
Hazine Taşınmazlarında Ecrimisilin Unsurları
-- Ecrimisil, arazinin sahibi olan devletin izni olmaksızın kullanımının karşılığı olan bir tazminattır.
-- Ecrimisilde izinsiz olarak kullanılan bir Hazine taşınmazı vardır.
-- Devletin, bu malın şahıslar tarafından kullanılması veya devletin bu malı kullanamamasından dolayı zarara uğrayıp uğramadığına bakılmaz. 2886 sayılı Kanun’un 75. maddesine göre; ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.
-- Şahısların bu taşınmazda/arazide işgal, tasarruf veya herhangi bir şekilde kullanılarak faydalanmış olmaları gerekir. Bu faydalanma; kullanılmak, yararlanılmak, üzerinde inşaat yapmak, bina ve tesisler kurmak, kira süresi bittiği halde kullanmaya devam etmek şeklinde olabilir.
-- Hazine’nin (devletin) ecrimisil alabilmesi için arazinin kullanılıyor olması yeterlidir; işgalcinin (kullanıcının) kusurlu olup olmadığına bakılmaz. 2886 sayılı Kanun’un 75. maddesine göre; ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.
Bu bakımdan bazen ecrimisil ile kira birbirine karıştırılsa ve aynı şeylermiş gibi mütalaa edilse de ecrimisil, kiradan oldukça farklıdır.
Örneğin kirada sözleşme söz konusudur. Ecrimisilde ise bir sözleşme yoktur. Yani, mal sahibinin rızası olmadan malın işgal edilmesi halinde istenen tazminattır.
Kira, geleceğe yöneliktir. ecrimisil ise geçmişe yöneliktir.
Genel olarak kira alacakları, zamanında ödenmediği takdirde 2004 sayılı İcra İflas Kanunu hükümlerine göre tahsili sağlanır. Zamanında ödenmeyen ecrimisil alacakları ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine istinaden takip edilir.
Kira nedeniyle ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümü için adli yargıya gidilirken, ecrimisil nedeniyle ortaya çıkan anlaşmazlıklarda ise idari yargıya gidilecektir
Hazine Taşınmazına Ecrimisil Ödeniyor Olması Kullanım Hakkı Verir mi?
Fuzuli şagilin işgal veya tasarruf ettiği taşınmazdan tahliyesinin herhangi bir nedenle sağlanamamış olması, ikinci ve müteakip defalar ecrimisil tahsil edilmiş olması, Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca fuzuli şagilin tahliye edilmesine engel teşkil etmez.
Ecrimisil bedellerinin tahsil edilmesi, taşınmazdaki kullanımın devamı hakkını vermez.
Bir Kez Ecrimisil Ödedim Tekrar Öder miyim?
Kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlardan süresi dolduğu hâlde tahliye edilmeyen, sözleşmesi feshedilen veya herhangi bir sözleşmeye dayanmaksızın fuzuli olarak işgal edilen Hazine taşınmazlarının tahliyesi; hasat sezonu, iş ve hizmetlerin mevsimlik faaliyet dönemi de dikkate alınarak defterdarlık veya malmüdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde sağlanarak, taşınmaz İdarece görevlendirilecek memurlara boş olarak teslim edilir.
Ancak fuzuli şagilin işgal veya tasarruf ettiği taşınmazdan tahliyesinin herhangi bir nedenle sağlanamamış olması, aynı taşınmazdan ikinci ve müteakip defa ecrimisil bedeli istenmesine engel teşkil etmez.
