Yasal Mirasçılar Kimlerden Oluşuru?
Eş
Miras Bırakanın Alt Soyu
Çocuklar ve çocukların ölmüş olması halinde onların çocukları
Ana ve Baba
Anne ve babanın ölmüş olması halinde onların alt soyları
Büyük Ana ve Büyük Baba
Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır.
Evlilik Dışı Hısımlar
Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hakim hükmüyle kurulmuş olanlar.
Hukukumuzda yasal mirasçılar derece sistemine göre, bir diğer adıyla zümre esasına göre belirlenir.
Bu derece sistemi üç dereceden oluşur. Miras paylaşımında yasal mirasçı olabilmek için bu üç dereceden birinde yer almak gerekir. Bir derecede mirasçı varsa, sonra gelen derecede yer alan kişiler mirasçı olamazlar.
Dolayısıyla eğer birinci derecede hiç yasal mirasçı yoksa, miras ikinci derecedeki mirasçılara, ikinci derecede de hiç mirasçı yoksa üçüncü derecedeki mirasçılara geçer.
Bununla birlikte sağ kalan eş de bu kimselerle birlikte mirasçı olur. Derece sistemine göre mirasçılar aşağıdaki şekilde belirlenir;
Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyu, yani çocukları ve torunlarıdır. Eğer çocuklardan biri ölmüşse onun yerini halefiyet ilkesi gereği kendi altsoyu alır. Yani miras bırakanın torunu bu halde mirasçı olur.
İkinci derece mirasçılar ise miras bırakanın anne ve babası, kardeşleri ve yeğenlerinden oluşur. Miras bırakanın hiç altsoyu yoksa, anne ve babası mirasçı olur.
Miras bırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
Yani miras bırakanın kardeşleri halefiyet ilkesi gereği onların yerini alır. Ancak kardeşlerden biri ölmüşse bu defa onun altsoyu, yani miras bırakanın yeğenleri mirasçı olur.
Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
Üçüncü derece mirasçılar ise miras bırakanın büyükanne ve büyükbabasıdır. Altsoyu, anne ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyükanne ve büyükbabalarıdır.
Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar. Eğer üçüncü derecede de hiç mirasçı kalmamışsa ve sağ kalan eş de yoksa miras devlet hazinesine geçer.
Miras Paylaşım Oranları Nasıl Belirlenir?
Miras paylaşım oranları yasal mirasçılar arasında kanunda belirtilen oranlarda ölen kişinin sağ kalan eşinin varlığına göre değişmektedir.
Onun dışındaki mirasçılar eşit oranlarda miras payı alırlar.
Örneğin sağ kalan eş ve 2 çocuk yasal miraçı oldu ise; sağ kalan eş mirasın 1/4’üne, çocukların her biri mirasın 3/8’ine hak kazanacaktır.
Yine sağ kalan eşin miras payı da hangi zümre ile mirasçı olduğuna göre farklılık gösterecektir.
Çocukların Miras Payı Ne Kadar?
Çocuğun miras hakkı, kaç evlilik olduğuna göre değişmez.
İster ilk evlilik, ister ikinci evlilik olsun, eğer ölen ebeveyn evli ise çocuğun miras hakkı 3/4’tür. Geriye kalan 1/4 pay eşin miras hakkıdır.
Ancak çocuk ebeveyninin sonradan evlendiği kişinin yasal mirasçısı değildir. Sadece kendi anne babasının mirasçısıdır.
Eşin Miras Payı Ne Kadar?
Sağ kalan eşin miras payı kiminle birlikte mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Buna göre:
Miras bırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/4’ü,
Miras bırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/2’si,
Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 3/4’ü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
Evlatlık Mirastan Ne Kadar Pay Alır?
Evlatlık miras bırakana kan hısmıymış gibi mirasçı alır. Evlatlığın birinci zümrede yer alan evlilik için çocuktan bir farkı bulunmaz. Evlatlığın altsoyu da aynı şekilde mirasçıdır.
Bununla birlikte evlatlığın, kendi ailesindeki mirasçı sıfatı da yine devam etmektedir. Yani evlat edinilen bir kişi hem evlat edinildiği ailenin hem de biyolojik ailesinin mirasçısı olabilmektedir.
Buna karşılık evlatlık bakımından mirasçılık tek taraflıdır. Evlat edinen, evlatlığın yasal mirasçısı olmaz.
Üvey Çocuk Mirastan Ne Kadar Pay Alır?
Eşlerin önceki evliliklerinden olan çocukları, sonradan evlendikleri eşin mirasçısı olmaz. Yani üvey anne veya üvey babadan üvey çocuğa doğrudan miras geçmez.
Üvey anne veya babadan ilk evlilikteki çocuğa miras geçmesi için önce eşin ölerek sağ kalan eşe miras bırakması gerekir. Bu halde mirasla geçen malvarlığı sağ kalan eşin mülkiyetine geçecektir.
Sağ kalan eş sonradan öldüğünde kendi malvarlığı çocuklarına miras kalacaktır. Bu halde mülkiyetin nasıl elde edildiğine bakılmaksızın eşe ait tüm malvarlığı çocuklarına geçer.
Mirasçılık Belgesi/Veraset İlamı Nedir?
Miras bırakanın mirasçılarının kim olduğunu ve bu kişilerin pay oranlarını gösteren belgeye mirasçılık belgesi veya bir diğer adıyla veraset ilamı denir.
Mirasçılık belgesi mirasçılardan herhangi biri tarafından noterliklere başvurularak alınabilecektir.
Mirasçılık belgesinin alınabilmesi için tüm mirasçıların birlikte hareket etmesine gerek yoktur.
Mirasçılardan biri ontere giderek veya Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açarak mirasçılık belgesi alabilir.
Mirasçılık belgesi herhangi bir mal varlığını tespit etmez yalnızca miras bırakanın aktif veya pasif herhangi bir mal varlığı var ise bunun paylaşım oranının ne olacağını ve kimler arasında paylaşılacağını gösterir.
Kaynak: TEKCAN HUKUK BÜROSU
