Gayrimenkul piyasasında yaşanan dalgalanmalar, ev sahibi-kiracı ilişkilerinde yaratıcı ama hukuksuz taleplerin doğmasına neden oldu. Son dönemde birçok kiracı, ev sahiplerinden kira bedeli dışında, yasal dayanağı olmayan çeşitli adlar altında ödeme emirleri aldığını belirtiyor. Gayrimenkul hukuku uzmanları, Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) aykırı olan bu taleplerin kesinlikle kabul edilmemesi gerektiğinin altını çiziyor.
Evin Değeri Arttı Bahanesiyle Ek Depozito İstenemez
Ev sahiplerinin en sık başvurduğu yöntemlerden biri, artan ev fiyatlarını gerekçe göstererek depozitoyu güncellemek istemeleri. Evin değeri arttı, depoziton pul oldu, farkı öde şeklindeki baskılar tamamen hukuksuzdur.
TBK hükümlerine göre depozito (güvence bedeli), kira sözleşmesinin imzalandığı tarihteki koşullara göre bir kereye mahsus belirlenir ve verilir. Sözleşme devam ederken depozitoya ekleme yapılamaz veya enflasyon farkı istenemez. Ev sahibi depozitoyu ancak kiracı evden çıkarken, evde bir hasar varsa kullanabilir; bunun dışında sözleşme süresince depozito üzerinde hak iddia edemez.
Demirbaş Giderleri Kiracının Sırtına Yüklenemez
Apartman aidatlarının artmasıyla birlikte ortaya çıkan bir diğer kafa karışıklığı ise Ortak Gider Farkı talepleri. Burada yasal ayrım çok nettir:
Kiracı Öder: Apartmanın temizliği, elektriği, kapıcı hizmeti gibi "kullanımdan kaynaklı" işletme giderleri.
Ev Sahibi Öder: Binanın dış cephe mantolaması, asansörün tamamen yenilenmesi, çatı onarımı gibi mülkün değerini artıran "demirbaş" yatırımları.
Birçok ev sahibi, bina için yapılan kalıcı yatırımları kiracıya yansıtmaya çalışsa da, kiracılar mülkün değerini artıran hiçbir masrafı ödemek zorunda değildir.
Ödememeniz Gereken Uydurma Kalemler Listesi
Hukukçular, kiracıların aşağıdaki başlıklar altında gelen ödeme taleplerini reddetmeleri gerektiğini belirtiyor. İşte yasal dayanağı olmayan o talepler:
Sözleşme yenileme ücreti
Ek depozito veya depozito güncelleme farkı
Yeniden değerleme katkı payı
Ekspertiz veya değerleme ücreti
Apartman değer artırma payı
Bina dış cephe veya demirbaş yenileme giderleri
Uzman Tavsiyesi: Sözlü Taleplere İtibar Etmeyin
Bu tür haksız taleplerle karşılaşan kiracılar için uzmanların en kritik tavsiyesi yazılı iletişim kurmaları yönünde. Ev sahibinin hukuksuz para taleplerini telefon görüşmesi yerine WhatsApp, SMS veya e-posta yoluyla yapmasını sağlamak, ileride doğabilecek hukuki süreçlerde kiracı lehine güçlü bir delil oluşturuyor. Baskının devam etmesi durumunda ise kiracıların Tüketici Hakem Heyetlerine başvurma hakkı bulunuyor.