Özellikle şehir dışında tarla ve arazi alanların ilk sorduğu sorulardan biri şu: “Bu araziye Tiny House koyabilir miyim?” veya “İzin almadan prefabrik yapı yapabilir miyim?”
Bu yazımızda, üç alternatif yapı türünün tarla ve arazilerdeki yasal statüsünü inceliyoruz.
Tiny House: Tekerlek üstünde, ruhsat dışı mı?
Tiny House’lar genellikle tekerlekli şasiye oturtulmuş taşınabilir küçük evlerdir. Bu yüzden birçok kişi bu yapının “taşınabilir olduğu için yapı ruhsatı gerektirmediğini” düşünür. Ancak bu durum tartışmalıdır.
- Tarımsal arazilerde (tarla, bağ, bahçe) herhangi bir yapı yerleştirmek için imar izni ve yapı ruhsatı gerekir.
- Tiny House, sabit olarak konumlandırılırsa yapı sayılır ve ruhsata tabi olur.
- Tekerlekli ve geçici olması da yapı denetimini tamamen ortadan kaldırmaz. Belediyeler veya il özel idareleri denetim yapabilir, kaldırılmasını talep edebilir.
Tiny House, tarla ve imarsız arazilere konulmak istendiğinde planlı alanlar dışında yapılaşma yasağına takılabilir. Ruhsatsız sayılması sizi idari para cezası ve yıkım kararı riskine sokabilir.
Prefabrik ve Modüler Yapılar: Ruhsata tabii mi?
Prefabrik veya modüler evler, parçalar halinde üretilip arazide monte edilen yapılardır. Ancak bu yapıların “hafif” olması, yasal açıdan bir fark yaratmaz.
- Yerle temas eden her yapı (beton zeminli ya da zemine sabitlenen) yapı ruhsatı gerektirir.
- İmar izni olmayan tarlalarda bu tür yapıların yapılması, kaçak yapı sayılmasına neden olur.
- Bazı bölgelerde “tarımsal amaçlı yapı” izni alınarak sınırlı metrekarede yapılaşma mümkün olabilir. Bu izinler için ziraat mühendisi raporu ve proje gerekir.
Prefabrik ve modüler evler, imar izni olan parsellerde rahatlıkla yapılabilir. Ancak tarla vasfındaki arazilerde, yapılaşma çoğu zaman yasaktır.
Yasaya Göre Yapı Sayılan Her Şey İçin Ruhsat Şart
3194 sayılı İmar Kanunu’na göre; “arazide sabitlenen her yapı, amacı ve süresi ne olursa olsun ruhsata tabidir.”
Bu madde, hem Tiny House hem de modüler/prefabrik evleri kapsar. Sadece konteyner, çadır gibi geçici kullanım amaçlı, taşınabilir barınaklar kısa süreliğine ve denetim dahilinde kullanılabilir.
Ne Yapılabilir? Alternatif Çözümler:
- Araziniz imar planında konut alanı olarak geçiyorsa tüm bu yapıları izinli şekilde kurabilirsiniz.
- Tarımsal amaçlı kullanım (seracılık, bağcılık, hayvancılık) planlıysa, tarımsal yapı izni alınabilir.
- Bazı belediyeler, hobi bahçesi veya mobil ev yerleşimi için özel uygulamalar geliştiriyor.
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri veya il özel idareleri ile iletişime geçerek araziye özel izin durumu öğrenilmelidir.
Tiny House, modüler ve prefabrik yapılar, cazip alternatifler sunuyor. Ancak her araziye yapı yapılamaz. Yapı türü fark etmeksizin, imar ve ruhsat süreci mutlaka dikkate alınmalıdır. Aksi halde yatırımınız, yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Arazinize ev yapmak istiyorsanız, önce imar durumunu öğrenin, sonra projeye başlayın.