İşte bu tür durumlar için uygulanabilecek üç hukuki yol:
1. Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Talebi
Evde oturmayan hissedarlar, oturan hissedardan hisseleri oranında ecrimisil talep edebilir. Ecrimisil, bir tür kira tazminatıdır. Oturmayan hissedarlar, mahrum kaldıkları kira bedelini aylık olarak talep edebilirler. Bu ödeme yapılmadığı takdirde, mahkemeye başvurarak ecrimisil davası açılabilir.
2. Hisse Satışı
Evde oturmayan hissedarlar, kendi paylarını satışa çıkarma hakkına sahiptir. Bu yol çok sık tercih edilmese de hukuken geçerlidir. Hissedarlar, uygun bir alıcı bulduklarında hisselerini üçüncü kişilere satabilirler. Ancak dikkat! Evde oturan ortağın önalım (şufa) hakkı bulunduğundan, bu satış süreci bazı zorluklara neden olabilir. Üstelik satış bedeli, piyasa değerinin altında kalabilir.
3. Ortaklığın Giderilmesi Davası (İzale-i Şuyu)
Taraflar anlaşamazsa, ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Mahkemeden, evin paylaşımı ya da mümkün değilse satışı talep edilir. Eğer mülk birden fazla bağımsız bölümden oluşuyorsa, kat mülkiyeti kurulup her ortağa bir bölüm verilebilir. Ancak söz konusu mülk tek bir daire ise bu mümkün olmaz ve daire açık artırma yoluyla satışa çıkarılır. Elde edilen gelir, hissedarlar arasında paylaştırılır.
Hisseli mülklerde taraflar arasında uzlaşma sağlanamadığında, yukarıda belirtilen üç yoldan biri mutlaka değerlendirilmelidir. Ecrimisil talebi, hisse satışı veya ortaklığın giderilmesi davaları; mülkten doğan hak kayıplarını önlemek için önemli hukuki araçlardır.
