Kiralık konut piyasasında milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiren "depozito" bilmecesinde Yargıtay son noktayı koydu. Yıllar önce ödediği depozitonun, bugünkü yüksek enflasyon karşısında "pul" olmasından şikayet eden kiracılar için emsal niteliğinde kararlar peş peşe geldi. Artık depozito iadesinde nominal rakam değil, güncel kira bedeli baz alınacak.
Türk Borçlar Kanunu Ne Diyor?
Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 342. maddesi, depozito konusundaki anayasamız niteliğinde. Kanun, depozitonun en fazla üç aylık kira bedeli olabileceğini ve mülkün hasarsız teslimi halinde iade edilmesi gerektiğini açıkça belirtiyor. Ancak asıl düğüm, yıllar içinde eriyen o paranın hangi tutar üzerinden iade edileceğinde çözülüyor.
Yargıtay’dan Enflasyon Kalkanı: Güncel Bedel Esastır!
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi ve Hukuk Genel Kurulu tarafından verilen son kararlar (Örn: 2017/4599 E. ve 2017/985 K.), kiracıların yüzünü güldürecek cinsten. Yüksek mahkeme, uzun süreli kiralamalarda paranın satın alma gücündeki düşüşü göz önüne alarak şu hükmü veriyor: "Depozito, tahliye tarihindeki güncel kira bedeline uyarlanarak ödenmelidir."
Örnek Senaryo: 10 yıl önce eve girerken 2.000 TL depozito verdiniz. Bugün evden çıkarken ödediğiniz güncel kira 30.000 TL ise, iade alacağınız tutar eski rakam değil, güncellenmiş değer üzerinden talep edilebilir.
Sözleşmedeki "Kritik" İfadeye Dikkat!
Burada kilit nokta kira sözleşmesindeki yazım dili. Uzmanlar uyarıyor:
Eğer sözleşmede "Bir kira bedeli tutarında depozito alınmıştır" ibaresi varsa; iade doğrudan güncel kira üzerinden yapılmalı.
Eğer "5.000 TL depozito alınmıştır" gibi sabit bir rakam yazıyorsa; bu durumda Yargıtay’ın enflasyon ve hakkaniyet içtihatları devreye giriyor.
Taraflar Ne Yapmalı?
Kiracılar İçin Altın Kurallar:
Sözleşmeyi Kontrol Edin: Tahliye öncesi depozito maddesini mutlaka inceleyin.
Yazılı İhtar Çekin: Evde hasar yoksa ve iade yapılmıyorsa, noter kanalıyla ihtar göndererek Yargıtay kararlarını hatırlatın.
Dava Yolu: Anlaşmazlık sürerse Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurun; emsal kararlar en büyük kozunuz olacak.
Ev Sahipleri İçin Güvenli Liman:
Vadeli Hesap Şartı: Kanun gereği depozitoyu bankada kiracı adına vadeli hesapta tutmak, hem paranın değerini korur hem de sizi hukuki sorumluluktan kurtarır.
Etik ve Hukuki Yaklaşım: İadeyi güncel bedelden yapmak, olası bir davanın masraflarından ve vekalet ücretlerinden sizi koruyacaktır.
Gayrimenkul hukukunda adalet kantarını dengeleyen bu kararlar, kiracının parasının enflasyon karşısında erimesini engellerken, ev sahiplerini de şeffaf bir sürece davet ediyor.