Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi kayıplarını önlemek amacıyla teknolojiyi denetim süreçlerine entegre ederek, Mekânsal Veri Analiz Sistemi (MEVA) ile önemli bir adım attı. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen bu sistem sayesinde, özellikle tapu işlemlerindeki vergi kaçakçılığı daha etkin bir şekilde denetlenmeye başlandı.
Gerçek Değer Tespitiyle 9.150 Kişiye Açıklama Çağrısı
2025 yılı itibarıyla 16 binden fazla taşınmaz, MEVA sistemi ile detaylı şekilde tarandı. Yapılan analizlerde, tapuda beyan edilen değer ile gerçek satış bedeli arasında ciddi farklar tespit edilen 9.150 mükelleften açıklama istendi. Bu kişilere, pişmanlık hükümlerinden yararlanma imkânı tanınarak, cezaya uğramadan eksik ödenen harçları ödeme fırsatı sunuldu.
MEVA Nedir, Nasıl Çalışır?
Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) tabanlı MEVA, alım-satım işlemlerinden kira gelirlerine, yapı kullanım izinlerinden banka kredilerine, ilan sitelerindeki emlak fiyatlarından değerleme raporlarına kadar geniş bir veri setini analiz ediyor. Algoritmalar yardımıyla taşınmazların gerçek piyasa değeri belirleniyor ve bu veriler interaktif haritalar aracılığıyla yetkililere sunuluyor.
81 İl Merkezinde Uygulamada
Sistem, ilk etapta 81 ilin merkezlerinde devreye alındı. Defterdarlıklarda oluşturulan özel denetim ekipleri, MEVA üzerinden analizleri sürdürüyor. Tapuda düşük bedelle yapılan satışlar kolaylıkla tespit edilirken, mükelleflerden açıklama isteniyor.
Gönüllü Uyumla 114 Milyon Lira Tahsilat
Süreç sonunda, 2.475 kişi gönüllü olarak uyum sağlayarak taşınmazlarının satış bedellerini toplamda 5,9 milyar TL seviyesine güncelledi. Bu işlem sayesinde 113,9 milyon TL tapu harcı tahsil edildi. Açıklamaları yetersiz bulunan veya ödeme yapmaktan kaçınan mükellefler için ise vergi incelemesi başlatıldı. Gerekli durumlarda %25 vergi ziyaı cezası uygulanabilecek.
Kira Gelirleri de Radar Altında
MEVA sistemi sadece alım-satım işlemlerine değil, beyan edilmeyen kira gelirlerinin tespitine de olanak sağlıyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yaptığı açıklamada, “Her vergi dairesi kendi bölgesindeki taşınmazları harita üzerinden detaylı analiz edebilecek. Kira gelirini beyan etmeyen mükellefler de artık kolaylıkla tespit edilecek,” dedi.
Kayıt Dışılığa Dijital Darbe
MEVA, sadece denetim sürecini hızlandırmakla kalmıyor, aynı zamanda vergi bilincinin yaygınlaştırılmasına da katkı sağlıyor. GİB’in dijital dönüşüm stratejisinin önemli bir parçası olan bu sistem, gayrimenkul piyasasında uzun süredir devam eden kayıt dışılıkla mücadelede yeni bir dönemi temsil ediyor.
