“Satış temposuna üretim yetişemiyor”
TÜİK verilerine göre, Eylül 2025’te konut satışları geçen yıla göre %6,9 artarak 150 bin 657 adede ulaştı. Bu rakam, yılın en yüksek aylık satış düzeyine işaret ediyor. Ancak satışların dağılımı dikkat çekici: 47 bin 117 sıfır konuta karşılık 103 bin 540 ikinci el konut satışı gerçekleşti. Yani her üç satıştan ikisi sıfır olmayan konutlardan geldi.
Sektör temsilcileri, bu tablonun yeni proje üretiminin satış temposuna yetişemediğini gösterdiğini belirtiyor. “Bugün satılan konutların çoğu geçmiş yıllarda üretilen stoklardan geliyor” diyen uzmanlar, üretim desteklenmeden ekonomik büyümenin sürdürülemeyeceği uyarısında bulunuyor.
Sektör desteğe ihtiyaç duyuyor
İnşaat sektörünün, finansmana erişimden arsa maliyetlerine kadar birçok alanda desteğe ihtiyacı olduğu vurgulanıyor.
Uzmanlara göre sektörün yeniden ivme kazanması için şu adımlar öncelik taşıyor:
-
Müteahhitlere düşük faizli kredi ve teşvik programları sağlanması,
-
Arsa maliyetlerini düşürecek planlama ve kamulaştırma politikalarının geliştirilmesi,
-
Ruhsat ve izin süreçlerinin dijitalleştirilerek hızlandırılması,
-
Yerli inşaat malzemesi üretim kapasitesinin artırılması.
İstihdam ve şehir yenilenmesi riski
İnşaat sektöründe doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 2 milyon kişi istihdam ediliyor. Üretimde yaşanan her yavaşlama, hem işsizlik hem de kamu gelirleri açısından risk oluşturuyor. Ayrıca üretimin gerilemesi, kentsel dönüşüm ve şehir yenilenme süreçlerini de yavaşlatıyor.
Hazır beton endeksi durgunluğu gösteriyor
Türkiye Hazır Beton Birliği’nin (THBB) Eylül 2025 Hazır Beton Endeksi de sektördeki durgunluğu teyit etti. Temmuzda zirveye çıkan faaliyet endeksi, ağustosta eşik değerin altına gerilerken eylülde yatay seyretti. Bu tablo, sektörün geçen yıla göre daha iyi bir noktada olsa da istenen üretim hızına ulaşamadığını ortaya koydu.
“Net konut dengesi” 22 yıl sonra eksiye düştü
Uzmanlara göre 2003’ten bu yana ilk kez “net konut dengesi” sıfırın altına indi. Yani talep edilen konut sayısı, üretilen konut sayısından fazla. Bu durum, artan nüfus ve şehirleşme hızıyla birleşince kiralarda sert yükselişleri de beraberinde getiriyor.
Sürdürülebilir büyüme için üretim şart
Kısa vadede satışlardaki artış olumlu görünse de uzun vadede üretim desteklenmezse ekonomik dengesizliklerin artacağı uyarısı yapılıyor. Uzmanlar, kamu-özel iş birliğiyle sosyal konut projelerinin genişletilmesini, sektöre yönelik teşviklerin artırılmasını ve üretim odaklı politikalara öncelik verilmesini öneriyor.