Ev sahipleri ve kiracılar arasında yaşanan sorunların başında hangi masrafların kiradan düşeceği, hangi masrafları ev sahibinin veya kiracının karşılamakla yükümlü olduğu geliyor. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda yasal olarak hangi masrafların kim tarafından ve nasıl karşılanabileceği konusunda açıklayıcı maddeler yer alıyor. Kiracının kiradan düşebileceği masraflar ile ilgili olarak Türk Borçlar Kanunu'nun 306'ncı maddesine bakmak gerekiyor. 306'ncı maddede şu ifade kullanılıyor: “Kiracı, kiraya verenden kiralanandaki ayıbın uygun bir sürede giderilmesini isteyebilir; bu sürede ayıp giderilmezse kiracı, ayıbı kiraya veren hesabına gidertebilir ve bundan doğan alacağını kira bedelinden indirebilir veya kiralananın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteyebilir.” Örneğin; bina ile ilgili veya tavanda oluşan sızıntılar gibi giderler ev sahibine ait oluyor. Diğer yandan ev sahibi ve kiracı arasında yapılan anlaşmaya göre ise, söz konusu masrafları kiracı kira tutarından düşmek kaydıyla üstlenebiliyor. Kiralık evde kombinin bozulduğu ve kiracının ev sahibine bilgi vermeden acilen kombinin onarımını yaptırdığı bir senaryoda; kiracı masrafı faturalandırarak kiradan düşme hakkına sahip bulunuyor. Böyle bir durumda ev sahibinin itirazı söz konusu olduğunda ise, kiracının hukuki yola başvurması mümkün. Kanunda konuyla ilgili öne çıkan bir başka maddede (Madde 303) ise “Kullanımla alakalı olmak şartı ile öngörülen veya öngörülemeyen tüm yan giderleri, kiraya veren karşılamak ile yükümlüdür.” yazıyor. Peki hangi masrafların kiradan düşülmesi mümkün değildir? Kiracının keyfi olarak evde yaptırmak istediği tadilatlar veya boya masrafları yine kiracıya ait oluyor. Aynı zamanda, kiracıların ev ile ilgili yapmayı planladığı değişiklikleri ev sahibinin izni dâhilinde hayata geçirmesi gerekiyor. Aksi takdirde ev sahibinin kiracıyı evden çıkartma talebi ve maddi tazminat dava açma hakkı bulunuyor. HANGİ MASRAFLAR KİRADAN DÜŞÜLÜR? -- Apartman yönetimi tarafından alınan kararlar neticesinde gerçekleştirilen dış cephe boyası, mantolama, izolasyon gibi onarım ve yenilemelerde kiracıdan ücret talep edildiğinde ödeme yapılırsa kiradan düşülebilir. -- Kiralanan evde su ya da ısıtma tesisatında sorun varsa veya kiraladığınız ev eşyalı olmasına karşın evdeki beyaz eşya ve elektrikli ev eşyaları arızalıysa bunların tamiratı ve yenilenmesi ev sahibinin sorumluluğundadır. - Arızalanan aygıtlar varsa ve bu aygıtlar kombi, buzdolabı, ocak gibi sürekli kullanım gerektiren cihazlarsa, bunların tamiratını yaptırabilir, faturayı ev sahibine ibraz ederek yaptığınız masrafı kiranızdan düşürebilirsiniz. Ev sahibiniz sizin yaptığınız bu tür tamirat masraflarını ödemeyi reddederse, mahkemeye başvurarak hakkınızı arayabilirsiniz. EV SAHİBİ VE KİRACILARIN HAKLARI NELERDİR? Borçlar Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca belirtilen ev sahibi hakları ve yükümlülükleri şöyle sıralanabilir: -- Ev sahibi, evini kiracıya teslim etmeden önce kullanıma uygun hale getirmeli ve sözleşme boyunca da bu şekilde kalmasını sağlamalıdır. Ayrıca ev sahibi, hazırlanan sözleşmede bu konuyla ilgili olarak kiracının aleyhinde bir düzenleme yapamaz. -- Ev ile ilgili zorunlu vergi ve sigorta gibi yükümlülükleri ev sahibi karşılar. -- Ev sahibi, kendisinin ya da üçüncü kişilerden kaynaklanan yan giderleri karşılar. -- Ev sahibi, kiraya verdiği evin herhangi bir kusuru olmadığını ispatlayamadıkça evde bulunan sorunlardan kaynaklanan zararı kiracıya ödemekle yükümlüdür. -- Ev sahibi, kiracının kira bedelini zamanında ödememesi durumunda ceza bedeli talep edemez ya da biriken borçların peşin ödenmesine dair talepte bulunamaz. Yine Borçlar Kanunu’nun maddelerinde belirtilen kiracı hakları ve yükümlülükleri de genel hatlarıyla şöyledir: -- Kiracı, oturduğu evin bedelini düzenli olarak ödemekle yükümlüdür. -- Kiracı, kira bedelini ve varsa yan giderleri her ayın sonunda ya da en geç kira süresinin bitiminde ödemekle yükümlüdür. -- Kiracı, kira bedelini ve varsa yan giderlerini ödemezse, ev sahibi, kiracıya yazılı olarak bir süre tanıyıp bu süre dahilinde ödeme olmaması halinde kira sözleşmesini feshedeceğini bildirebilir. -- Kiracı, ev sahibinin yazılı izniyle kiraladığı evde yenilik ve değişiklikler gerçekleştirebilir. -- Kiracı, ikamet ettiği konutun; ısıtma, aydınlatma ve su gibi kullanım giderlerini ödemekle yükümlüdür.