Türkiye’de sıkça karşılaşılan “hor kullanma tazminatı” özellikle işyeri, fabrika ve makine kiralamalarında yüksek tutarlara ulaşıyor. Yargıtay’ın 2022 tarihli bu kararı, benzer uyuşmazlıklar için yol gösterici olacak nitelikte.
Yargıtay’ın Belirlediği Esaslar
Karara göre:
-
Tahliye tarihi mutlaka kesin olarak belirlenmeli.
-
Olağan kullanım ile hor kullanım her bir zarar kalemi için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
-
Rayiç bedeller, tahliye tarihi itibarıyla dikkate alınmalıdır.
-
Kullanım süresine bağlı yıpranma payı düşülerek tazminat hesaplanmalıdır.
Bu yöntemle hazırlanacak bilirkişi raporlarının ekonomik kayıpları daha objektif şekilde ortaya koyacağı ifade edildi.
Yerel Mahkeme Usulden Reddetti
İlk derece mahkemesi, davayı “hukuki yarar yokluğu” gerekçesiyle reddetti. Ancak Yargıtay, davanın görülmesi sırasında tahliyenin gerçekleştiğini hatırlatarak, esasa girilmesi gerektiğine hükmetti. Bu karar, ileride açılacak davalarda usulden ret kararlarının önüne geçerek mağduriyetlerin daha hızlı giderilmesini sağlayacak.
Konutla Sınırlı Değil
Yargıtay’ın bu kararı, yalnızca konut kiralamaları değil; işyeri, fabrika ve makine kiralamaları için de emsal teşkil ediyor. Uzmanlara göre karar, yatırımcılar açısından sözleşmelerin hazırlanmasında daha dikkatli olunması gerektiğini, kiracılar için ise olağan kullanımın ötesindeki her zararın tazminat sorumluluğu doğuracağını ortaya koyuyor.
“Özen Yükümlülüğü Kiracının Borcudur”
Avukat Hasan Can kararı şu sözlerle değerlendirdi:
“Her kiracının, sözleşmede açıkça yazmasa dahi kiralananı özen yükümlülüğüne uygun kullanma borcu vardır. Olağan kullanım sonucu oluşan eskime ve değer kayıplarından kiracı sorumlu tutulamaz. Ancak dikkatsiz, özensiz ya da amacı dışında kullanım nedeniyle ortaya çıkan zararlar hor kullanma tazminatına tabidir. Örneğin, 14 yıl kullanılan bir mülkte %17’lik yıpranma payı kabul edilmişse, bu oranın üzerindeki zarar kiracının sorumluluğuna girer.”
Bu karar, hem mülk sahipleri hem de kiracılar için emsal niteliğinde olup, kira sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken noktaları bir kez daha gündeme taşıdı.
