1. Eser Sözleşmesi (Nakit Ödeme)
Bu yöntemde müteahhide kat veya daire verilmez. Müteahhit, binayı yıkıp yeniden inşa eder ve karşılığında hak ettiği ücret nakit olarak ödenir.
2. Karma Sözleşme (Daire Karşılığı İnşaat)
Bu modelde müteahhide nakit ödeme yapılmaz; bunun yerine inşa ettiği binadan daire verilir. Dairelerin değeri, müteahhidin yapacağı işin bedelini karşılar.
Ancak, yapılan hesaplamada müteahhide verilecek daireler inşaat maliyeti ve kârını karşılamıyorsa, aradaki fark nakit olarak ödenir. Bu bedel, pazarlık ve teknik hesaplamalarla belirlenir.
Son Dönemde Görülen Yeni Durum: Peşin Para Talebi
Uzmanlar, son dönemde müteahhitlerin sözleşme aşamasında, yukarıdaki hesaplamaları yapmadan kat maliklerinden peşin para talep ettiğine dikkat çekiyor. Oysa geçmişte arsa sahipleri, müteahhitten teminat alırdı.
Bu teminat:
-
İpotek veya
-
Banka teminat mektubu şeklinde olurdu.
Amaç, müteahhidin işi yarım bırakması veya sözleşmeye aykırı çalışması halinde oluşacak zararı güvence altına almaktı.
Uzman Desteği Şart
İnşaat sözleşmeleri, yüksek maliyetli ve teknik detay içeren süreçlerdir. Bu nedenle:
-
Tek başına müteahhidin talebine bağlı kalınmamalı,
-
Konusunda uzman kişilerden destek alınmalı,
-
Teminat şartı mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Uzmanlar, bu konularda masraftan kaçınılmaması gerektiğini, aksi halde ileride doğacak zararın çok daha yüksek olabileceğini vurguluyor.