Son dönemde Yargıtay ve çeşitli Bölge Adliye Mahkemeleri tarafından verilen kararlar, hukuk pratiğinde sıkça karşılaşılan gri alanlara ışık tutarken, bazı konularda ise derin görüş ayrılıklarını (içtihat farklılıklarını) gözler önüne serdi. İşte hukukçuların ajandasına girmesi gereken o kritik başlıklar:
1. Arabuluculukta "Tüm Taraflar" Şartı Muamması
Hukukçuları en çok düşündüren konulardan biri olan "Arabuluculuk başvurusu tüm davalılara karşı mı yapılmalı?" sorusunda BAM'lar ikiye bölündü.
Antalya ve Samsun BAM, arabuluculuk başvurusunun tüm aktif husumet sahipleri ile yapılmasının zorunlu olmadığına hükmederken;
İstanbul BAM 54. Hukuk Dairesi, tam tersi bir kararla başvurunun tüm taraflarla yapılması gerektiğini belirtti. Bu durum, dava açacak vekiller için ciddi bir usul riski oluşturuyor.
2. Dava Açma Hakkı Doğmadan Arabuluculuk Olur mu?
Bir diğer önemli tartışma konusu ise zamanlama.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, dava açma hakkı henüz doğmadan yapılan arabuluculuk başvurusunun, zorunlu arabuluculuk şartını karşılamayacağına (Uyuşmazlık Kararı) hükmetti.
Buna karşılık Antalya BAM 6. Hukuk Dairesi, uyuşmazlık kararı sonrasında verdiği 10.11.2025 tarihli kararında, bu durumun zorunlu arabuluculuğu karşılayacağını belirtti. Bu çatışma, erken davranan davacılar için risk barındırıyor.
3. Usul Ekonomisi Zaferi: "Tutanağın Aslı Yoksa UYAP Var"
Bursa BAM 12. Hukuk Dairesi, şekilciliğe karşı önemli bir duruş sergiledi. Mahkeme, UYAP üzerinden yapılan incelemede arabuluculuk görüşmelerinin yapıldığı ve sisteme kaydedildiği anlaşıldığı takdirde, "arabuluculuk tutanağının aslının sunulmaması" nedeniyle davanın reddedilmesini hatalı buldu. Bu karar, usul ekonomisi açısından büyük bir kolaylık olarak yorumlandı.
4. İcra ve İflas Hukukunda Kritik Uyarılar
Şerh İçin Tebliğ Şartı: Van BAM, "İcra Edilebilirlik Şerhi" alınabilmesi için dava dilekçesinin karşı tarafa tebliğ edilmesinin zorunlu olduğunu vurguladı.
Vekalet Ücreti Yok: Yargıtay 3. HD, icra edilebilirlik şerhi gibi çekişmesiz yargı işlerinde, yargılama giderlerinin başvuran üzerinde bırakılmasına ve başvuran lehine vekalet ücretine hükmedilmemesine karar verdi.
Tahliye Tarihi İncelemesi: Konya BAM, ilk derece mahkemelerinin belge sunulmadığı halde "tahliye tarihi gelmedi" veya "borç ödendi" gibi hususlarda resen inceleme yapmasını usul ve yasaya aykırı buldu.
5. Arabulucunun Yetkisi ve Sınırları
İstanbul BAM 35. Hukuk Dairesi, arabulucuların yetki sınırını net bir şekilde çizdi: "Arabulucu elverişliliği denetleyemez." Ayrıca Trabzon BAM, arabuluculukta uyuşmazlık konusu açıkça belirtilmese bile, taraflar arasında tek bir sözleşme varsa bunun yeterli olacağına hükmetti.
İçtihat Birleştirme İhtiyacı Doğabilir
Özellikle arabuluculuk başvurularının kapsamı ve zamanlaması konusunda yüksek mahkemeler arasındaki bu derin görüş ayrılıkları, hukuki belirlilik ilkesini zorluyor. Hukukçular, ilerleyen dönemde bu konularda bir İçtihadı Birleştirme Kararı (İBK) alınmasının kaçınılmaz olabileceğini belirtiyor.
