2 milyon 249 bin kişi martta beyanname verecek
Türkiye’deki toplam konut sayısının 42 milyon, işyeri sayısının da 3 milyon olduğu belirtiliyor.
2.2 milyon vergi mükellefinin gayrimenkul sermaye iradından dolayı martta beyanname vermesi gerekiyor
Ülkemizde, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nde kayıtlı toplam konut sayısı 42 milyon ve işyeri sayısının da 3 milyon olduğu dikkate alındığında; “kira” kavramı ile tanışmayan yok.
Mart ayında beyanname vermesi gereken ve sadece gayrimenkul sermaye iradından dolayı vergi mükellefi olan kişi sayısının 31.12.2022 tarihi itibarıyla 2 milyon 249 bin 233 olduğunu dikkate aldığımızda; kira geliri elde edenlerin sayısının oldukça fazla olduğunu tespit edebiliriz
Geliri sadece mesken kira gelirinden ibaret olanlar
2022 yılı içerisinde tahsil etmiş olduğunuz toplam mesken kira geliri 9.500 lira üzerinde ise beyanname vermek zorundasınız.
Gayrimenkul sermaye iradlarında mal ve hakların kira bedelleri, emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bina ve arazide emsal kira bedeli, emlak vergisine esas alınan değerin yüzde 5'idir.
2022 yılı için istisna tutarı 9.500 liradır. Bu istisnadan sadece mesken kira geliri elde edenler faydalanabilir. Mesken kirası elde edip, beyan vermeyen veya eksik beyan edenler 9.500 liralık istisnadan yararlanamazlar.
2022 yılı içerisinde 9.500 lira üzeri mesken kira gelirinizin yanında, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiğiniz ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarınızın gayri safi tutarları toplamının 250.000 lirayı geçmesi halinde, 9.500 liralık mesken istisnasından yararlanamazsınız.
Bu istisna sadece tek mesken için uygulanacak olup, birden fazla mesken kirası elde edenler için, istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.
Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde ise bu konuttan elde edilen kira geliri için, her bir ortak söz konusu istisnadan ayrı ayrı yararlanabilir.
Sadece mesken kira geliri elde etse bile; ticari, zirai veya mesleki kazancından dolayı mükellefiyeti bulunanlar istisnadan faydalanamayacakları gibi, hazır beyan sisteminden de faydalanamazlar.
Mesken kirası elde edenler; götürü veya gerçek gider yöntemini seçebilirler. Fakat götürü gider yöntemini seçen mükellefler, 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine geçemezler.
Götürü gider yöntemini seçenlerin mesken kira gelirinden 9.500 lira istisna düşüldükten sonra, yüzde 15 oranında indirim uygulanır.
Gerçek gider yöntemini seçenler, sahibi bulunduğu konutu kiraya verip, kendisi de kirada oturuyorsa 2022 yılı içinde ödediği kira tutarını gider olarak yazabilecektir.
Gerçek gider yöntemini seçenler, kiraya verdikleri mesken için yapılan borç ödemelerinin sadece faiz kısmını gider olarak yazabilirler.
Gerçek gider yöntemini seçenler, sadece mesken olarak kiraya verilen gayrimenkulleri için elde ediliş tarihinden itibaren 5 yıl boyunca iktisap bedelinin %5’ini gider olarak gösterebilirler.
Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl boyunca saklamak ve istendiğinde ibraz etmek zorundadırlar.
Kim, ne kadar vergi ödeyecek?
Uygulama örneği; Mükellef (Y), üç dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu yıllık 80.000 lira, 70.000 lira ve 59.500 lira kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir. Mükellefin Gelir Vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Mükellefin, 2022 yılında kiraya verdiği üç konuttan elde ettiği toplam kira geliri:
80.000 + 70.000 + 59.500 = 209.500 liradır. Birden fazla konuttan kira geliri elde edilmesi halinde, istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.
Tahsilat varsa vergi var
Kendinize ait meskeni 2022 yılında kiraya verip, 2023 ve 2024 yıllarına ait kiraları peşin tahsil etmiş iseniz; burada tahsil etmiş olduğunuz kiraların tamamını 2022 yılının kira geliri olarak değil, ilgili oldukları yıllarda yani 2023 yılına ait kira gelirini 2023 beyanında ve 2024 yılına ait kira gelirini ise 2024 yılı beyannamesinde beyan etmek gerekmektedir.
Gayrimenkul sermaye iradlarında “tahsil” esası caridir. Dolayısıyla sadece tahsil edilen tutar, Gelir Vergisi matrahına esas olur.
Örneğin; 2022 yılının 1 Şubat'ında aylık 25.000 TL'ye kiraya verdiğiniz mesken ile ilgili olarak kiracı sadece 2 aylık kirayı ödemiş ve diğerlerini ödememiş ise 2023 yılının Mart ayında vereceğimiz beyannamede sadece tahsil edilen 50.000 lirayı beyan etmemiz gerekmektedir.
